tag:blogger.com,1999:blog-76729277015087927822024-03-13T08:25:33.663+01:00vertellingen van LouisLouis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.comBlogger111125tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-75720758872679901212010-11-25T18:41:00.000+01:002010-11-25T18:42:32.034+01:00Moddermanstraat<p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">De conservator van ons laboratorium kreeg van de gemeente Leiden soms een aantal huizen toegewezen, waar hij naar eigen inzicht een huurder voor mocht kiezen. Het waren betrekkelijk dure flatwoningen in de 'vrije sector', waar geen lange wachtlijsten voor bestonden. Wij kregen een flat in de Moddermanstraat aangeboden. Hoewel de hoogte van de huur bijna de helft van ons inkomen bedroeg, zijn wij toch op het aanbod ingegaan. Ondanks de enorme verbetering in wooncomfort verlieten wij de Hoge Woerd niet zonder weemoed. Hier hadden wij immers onze eerste huwelijksjaren beleefd en was ons eerste kind geboren.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Onze parterre flat lag in een nieuwbouw wijk. De woning was ruim en luxueus. Rondom een vrij grote hal vond men de badkamer met ligbad en twee wastafels, het toilet, de keuken, de oudersslaapkamer, de huiskamer met af te sluiten eetkamer en tenslotte het slaap-en speelverblijf van Monique.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Merkwaardig was, dat deze mooi afgewerkte woonruimte geen CV bezat. Wij waren echter al gelukkig met de nieuwe oliehaard. Langzaam vulde de flat zich met meubilair.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Julies moeder had een flat gekregen, waarvan de eerste bewoners naar de USA waren geëmigreerd. Het was een Indische familie. Voor een prikje kon zij alle huisraad overnemen. Na niet al te lange tijd kwamen de eettafel en stoelen bij ons terecht. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Niet zonder trots vermeld ik hier onze nieuwe radio, waar wij erg van genoten. Het apparaat met een kast van lichtblauwe kunststof had het formaat van een huidige wekkerradio. De hal diende als danszaal voor één paar.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Van de gerenommeerde firma Pluym uit de Hoge Woerd schaften wij ons een schrijfmeubel aan. Het grote bureaublad zag er zeer doorleefd uit. Het was duidelijk, dat tallozen hier aan gezwoegd en gezweet hadden. Julie en ik hebben aan dit bureau aan mijn dissrtatie gewerkt. Dit cultuurhistorische meubelstuk heeft niet de eeuwen mogen doorstaan. Het is ten onder gegaan als tuinhuisje van onze kinderen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Van de geest kan een mens niet leven. Bij eerder genoemde firma kochten wij een fornuis voor veertig gulden. Op diverse plekken tekenden zich zwarte roestplekken af tegen de witte achtergrond. Hier en daar moest ik versteende vetklodders er af bikken. Na een verdere grondige reiniging nam Julie het in gebruik. Als eerste toets bakte zij er een paar soezen in. Het lukte! Vervolgens vulde zij de soezen met een ragout van garnalen. Ik hoor het Gijsbrecht van Amstel roepen, 'Het is een vergissing. Dit is geen hemels gericht, maar een hemels gerecht.'</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De volgende dag bakte Julie er nog een paar. Ik nam de Blauwe Tram naar den Haag om ze aan mijn ouders te laten proeven. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De keuken grensde direct aan de straat. In de zomer kookte Julie met open raam. De kruidige geur, die herinnerde aan een koloniaal verleden, verspreidde zich dan over de Moddermanstraat. Vooral de combinatie van gebakken uien, knoflook, gember en wat spaanse peper wekten een onweerstaanbare eetlust op. Een buurman vroeg mij een keer, 'Kunnen wij vanavond van tafel ruilen?' Dat vond ik niet aardig tegenover zijn echtgenote. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Enkele jaren later, toen wij al in Velp woonden, vond de overgang plaats van kolen- naar aardgas. Iedereen moest zich een ander fornuis aanschaffen en kreeg als tegemoetkoming negentig gulden.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij ook! </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <b>Einde van de serie verhalen</b></p>Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-68174173062424227072010-11-02T19:52:00.000+01:002010-11-02T19:53:42.085+01:00Hoge Woerd<p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> Geluk en connecties waren anno 1959 noodzakelijke voorwaarden om binnen korte tijd een redelijk onderkomen in Leiden te vinden. De luxe van kieskeurigheid kon men zich niet veroorloven. Eén van mijn mede-promovendi had een schoonvader, die eigenaar was van een chemische wasserij en de daarbij behorende winkels. Achter de winkel gelegen op de Hoge Woerd konden Julie en ik een redelijk droog onderkomen huren.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De Hoge Woerd is een straat als een klein dorp waar alle noodzakelijke levensbehoeften verkrijgbaar zijn. Woonhuizen worden willekeurig door winkels afgewisseld. Daar was de kaaswinkel waar behalve boerenkaas ook grasboter verkocht werd. Het laatste product werd op traditionele wijze uit een ton geschept. Enkele huizen verwijderd van de wasserij-winkel had zich een jonge kapster gevestigd als zelfstandige-zonder-personeel. Julie werd vaste klant van deze gezellige en intelligente kapster. Het bleek dat ik haar verloofde kende. Hij had net zijn doctoraal chemie gedaan. Een paar ondernemers hadden hun waren afgestemd op lieden met een kleine beurs. Een slager verkocht lekker malse paardenbiefstuk; wij aten het vlees als voedingssupplement om een eventueel tekort aan eiwitten aan te vullen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> En dan was er de in de wijde omgeving beroemde uitdragerswinkel 'Pluym'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Via de wasserij-winkel en een gang met gebarsten tegels kwam je in het onderkomen waarin wij bivakkeerden. Wij hadden de beschikking over een ruime antieke eetkeuken en een grote multifunctionele zaal, die door ons werd gebruikt als slaap-en kinderkamer. Deze laatste grensde direct aan de Nieuwe Rijn. Vanuit de ramen zag je kleine vaartuigen, die allerlei koopwaar naar de verderop gelegen markt vervoerden.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Mogelijk als gevolg van de vochtige muren werd het behang niet direct op de muur geplakt. Men maakte daarom gebruik van een betengelingstechniek. Het behang werd aangebracht op jute weefsel, dat op een houten raam was aangebracht. Sommige muizen dachten, dat de ruimte tussen de stenen muur en het jute weefsel bedoeld was als speeltuin. Enkele keren in de handen klappen was voldoende om hen voor langere tijd te laten weten dat dit niet de bedoeling was. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Uit noodzaak accepteerden wij de ver van ideale woonruimte. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De in de vijftiger tot over de grenzen befaamde Professor Holmer was hoofd van de afdeling gynaecologie van het Leidse Academisch Ziekenhuis. De vrouwen van alle wetenschappelijk assistenten hadden het privilege om onder zijn leiding te mogen bevallen. Zodoende waren zij verzekerd van de best mogelijke medische zorg. Bovendien was het kosteloos. </p>Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-76742972519083813692010-11-02T19:47:00.001+01:002010-11-02T19:49:55.867+01:00Plezier en Plicht<p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;"> Het Menu vermeldde : Julienne soep, paprikaschnitzel, doperwten, gekookte aardappelen en flensjes. Onderaan de kaart stond de datum, 22 maart 1958.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Onze eerste kennismaking met de Limburgse keuken viel zeer positief uit. Men ging hier het gebruik van een snuifje knoflook niet uit de weg. Wij logeerden er duidelijk buiten het seizoen. Het leek er op dat de weinige gasten in Hotel Vossen extra werden verwend. Men nam de tijd mooie wandelingen voor ons uit te stippelen en de bezienswaardigheden te beschrijven.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij liepen door de bossen, waar de vertrekkende winter een kanten sneeuwsluier had laten liggen. Een bus vervoerde ons naar het Drielandenpunt. Met de tram reden wij van Maastricht naar Aken. Deze plezierige dagen in Valkenburg waren al te snel voorbij. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Slechts enkele weken later moest ik opkomen om mijn militaire dienstplicht te vervullen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor een gezonde jongeman waren er slechts twee mogelijkheden om vrijstelling van dienstplicht te verkrijgen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Jan was geboren in 1924. Hij zou in 1942 moeten opkomen. Als gevolg van de bezetting van Nederlands Indië door de Japanners kon hij uiteraard niet worden opgeroepen om als Nederlands militair te dienen. Na de oorlog werd de hele lichting 1924 buitengewoon dienstplichtig d.w.z. zij hoefden voorlopig niet in dienst. Dat 'voorlopig' bleek voor altijd te betekenen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Je kreeg ook vrijstelling, als je drie broers had die elk gedurende anderhalf jaar in dienst waren geweest. Dat is dus in totaal vier en een halfjaar.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Bert en René hadden inclusief hun tijd in krijgsgevangenschap in totaal samen vijftien jaar hun land als militair gediend. Bovendien had ik door de oorlog gedurende vijf jaar geen onderwijs genoten. Ik kreeg geen vrijstelling! </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Als dienstplichtig soldaat bedroeg het soldij een gulden per dag. Gehuwde dienstplichtigen kregen daarboven een toelage, die afhankelijk was van de opleiding van de betreffende soldaaat. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik was een heel dure soldaat.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na een verblijf op diverse legerplaatsen, werd mijn vaste stek de 'Oranjekazerne' in Schaarsbergen </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">niet ver van Arnhem. Ik deed dienst bij de artillerie van de 1ste divisie.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Aan de Koningsweg, dicht bij de kazerne lag verscholen in het bos het voormalig hoofdkwartier van een Duitse legereenheid. Het was een laag gebouw, dat voornamelijk bestond uit twee rijen kamers langs een gang. Hierachter bevond zich een groot stoppelig grasveld. Het geheel was eigendom van een zekere mevrouw Huismans.De kamers verhuurde zij en het grasveld werd in de zomer benut als kampeerterrein.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Hans Zweegman was een studiegenoot van mij en vervulde net als ik zijn militaire dienstplicht in de Oranjekazerne. Voor zijn vrouw Liesbeth en hun pasgeboren zoon Robert had hij één van de kamers gehuurd. Er bleek nog een kamer beschikbaar te zijn. Het lag voor de hand, dat ik die onmiddellijk voor Julie en mij nam. Aangezien er in de gemeenschappelijke keuken geen plaats zou zijn moest Julie op de kamer koken en de was doen. Dit leidde tot grote verontwaardiging van Hans en Liesbeth. Dit was rassendiscriminatie! Er was geen alternatief en het zou slechts voor een verblijf van enkele maanden zijn. Wij namen het daarom voor lief. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Liesbeth en Hans werden voor ons vrienden voor het leven. Evenals ik kwam Hans bij de AKZO te werken. Wij woonden later nog geen kilometer van elkaar af. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De dagelijkse fietstocht langs de bosrand was in deze prachtige zomer beslist geen straf. Gewoonlijk kwam ik met miltaire preciesie om half zes thuis van de kazerne. Op een dag was ik echter verlaat. Julie rook onraad. Inderdaad, het bos op de Posbank stond in brand. De stafbatterij van de artillerie werd gewapend met schoppen en ingezet om het vuur te bestrijden. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Met een paar kanonniers sloeg ik een bospad in en gingen wij het vuur tegemoet. Plotseling stak de wind op en begon ook links en rechts van ons het bos te branden. Het vuur was over het pad geslagen. Een snelle terugtocht was het enige wat er op zat. Tot onze opluchting kwam een brandweerauto aanrijden om ons tijdig te ontzetten.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik rook naar rook toen ik thuis kwam. Julie was er aan gewend, dat ik van mijn werk op het laboratorium allerlei rare geurtjes mee nam, maar deze brandlucht was toch wel iets nieuws.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De kamer in het voormalig hoofdkwartier was toch niet erg geschikt om er te overwinteren. Julie ging voorlopig bij haar moeder wonen. Gelukkig werd ook mijn militaire diensttijd bekort.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het nieuwe studiejaar zou al gauw beginnen. Ik vroeg aan professor Staverman, of hij bij het Ministerie van Oorlog een verzoek kon indienen om mij eerder uit de militaire dienst te ontslaan omdat hij mij nodig zou hebben als zijn wetenschappelijke assistent. Hij zei toen tegen mij, 'Schrijf maar een briefje. Ik onderteken alles, als het maar geen aperte leugen is.' Het verzoek werd ingewilligd en ik werd drie maanden eerder ontslagen. Op de kazerne was men diep onder de indruk, dat zijne Hooggeleerde een eenvoudige ziel als ik zo erg nodig had.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Julie en ik konden nu samen op zoek gaan naar een aanvaardbare woonruimte in Leiden. </p>Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-27487284938816158922010-10-17T18:53:00.000+02:002010-10-17T18:54:10.061+02:00Verdieping<p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Er waren in den Haag twee feestzalen, waar veel gebruik van werd gemaakt. De grootste was de 'Dierentuin', waarover ik eerder heb geschreven. De andere was de Rotonde van de Houtrusthallen. 'Houtrust' was een sport- en evenementenhal, dat ook een ronde feestzaal bevatte. Het gebouwencomplex was in Art Deco stijl opgetrokken. In overeenstemming hiermee stond op een tiental meters van het gebouw een torentje als versiering. Deze decoratie was feitelijk overbodig, want het was velen totaal niet opgevallen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wie of welke verenigingen de dansfeesten organiseerden weet ik niet meer. De Indo's waren op deze evenementen in zeer ruime mate vertegenwoordigd. Er was buiten het gezelschap waarmee je was gekomen altijd wel iemand aanwezig, die je kende. Voor mijn dansprestaties kan ik mijzelf hoogstens een 6- toekennen. Deze tekortkoming werd echter gecompenseerd door het talent van mijn vaste danspartner. In elk geval hadden wij erg veel plezier. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor bruiloften en partijen ging ik vermomd als redelijk welgestelde jongeman :driedelig blauw, Yogya's zilveren dasknijper en manchetten.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor mijn dagelijkse bezigheden echter was ik zo praktisch mogelijk gecostumeerd. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> In de naoorlogse tijd was Nederland arm. Zelfs een schoenreparatie was een flinke aanslag op je maandelijks inkomen. Teneinde een reparatie zo lang mogelijk uit te stellen liet je ijzeren schijfjes aan brengen op de plek waar de hak het meest van slijtage te lijden had. Afhankelijk van de stenen of houten vloer waarover je liep hoorde je tak-tak-tak of tok-tok-tok. En als de metalen plaatjes een beetje los zaten werd aan eerder genoemde geluiden een licht gerinkel toegevoegd. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Tijdens het werk op het laboratorium moest ik heel vaak bukken om allerlei apparaten te pakken uit de kastjes onder de laboratoriumtafel. Ter verhoging van het draagcomfort droeg ik broeken die minstens één maat te groot waren. Ondanks de bescherming van een laboratoriumjas gebeurde het toch dat je wel eens een vloeistof morste, die een gat in je pantalon brandde. Daarom kocht ik altijd Manchesterbroeken. Zij waren vervaardigd uit heel dikke ribstof. Als je een bijtende vloeistof op je broek morste dan had de vloeistof zijn verwoestende werking verloren nog voordat er een gat in was gevallen. Je droeg altijd de geur van het laboratorium met je mee. De stank zat in je haar en in je kleding. De ene dag rook je naar een scherp zuur en de andere dag naar amandelolie. Eén van mijn jaargenoten had haar studie afgebroken; zij kon de laboratorium lucht niet verdragen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Elke dag reisde ik heen en weer naar Leiden met de Blauwe Tram. Als ik Julie opzocht gunde ik mij niet de tijd om mij eerst te wassen en te verschonen, want anders was de halve avond gepasseerd, voordat ik bij haar was. Bij navraag jaren later herinnert zij zich niets meer van het laboratoriumluchtje dat mij omgaf. Na wat te hebben bijgepraat, vroeg zij mij gewoonlijk, of ik nog wat rijst lustte. Een beter souper kon ik mij niet wensen. Zij bracht mij dan een verrukkelijke portie rijst met toespijs. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Onze moeders waren beiden in de Vorstenlanden opgegroeid; haar moeder in Surakarta en de mijne in Yogyakarta. Met een nuance verschil bereidden zij het eten volgens de smaak van de regio.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Met mijn studie ging het nu lekker vlot. Ik had mij aangeleerd om een paar lappen tekst kort en duidelijk samen te vatten. Ik moest 'Koningsberger doen', dat wil zeggen tentamen afleggen bij de hoogleraar van die naam. Mijn opdracht was, als ik het mij goed herinner, een studie te maken over ' Emulsiepolymerisatie met behulp van vrije radicalen'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Een mondeling tentamen duurde minstens een half uur. Na tien minuten had ik het proces verteld en wist de professor mij niets meer te vragen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Dus pakte ik lekker vroeg de blauwe tram naar den Haag om er verslag te doen</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De vakgroep 'Fysische Chemie van Polymeren' was pas enkele jaren eerder opgericht en telde nog niet veel studenten. Voor deze studierichtting werd een knus laboratorium opgetrokken in de tuin van het oude gebouw voor Anorganische Chemie.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De opening van het nieuwe laboratorium werd gevierd met een gezellige bijeenkomst,waar bij nadrukkelijk onze partners werden uitgenodigd. Er was een zoektocht van de kelder tot de zolder georganiseerd. Ik liet Julie mijn werkplek zien, demonstreerde de werking van de waterstraalpomp. liet de magneetroerder draaien en toonde tenslotte met trots de Facit electrische rekenmachine. Begeleid door het geraas van raderen kon je er razendsnel mee rekenen. Hij was aanzienlijk sneller dan manuele machine waar je nog aan een kruk moest slingeren. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het was een zeer geslaagde kennismakingsavond.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De eerste hoogleraar van de vakgroep was J.J.Hermans. Na zijn vertrek naar de Verenigde Staten werd hij opgvolgd door A.J.Staverman. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Julie werkte op het Ministerie van Maatschappelijk werk, dat onder leiding stond van de legendarische minister dr.Marga Klompé. Zij had fysische chemie gestudeerd en was in Utrecht gepromoveerd. Het ministerie was gehuisvest op het Binnenhof. Soms vonden 's avonds de vergaderingen plaats tijdens welke de minster kamervragen moest beantwoorden. De replieken werden door een paar topambtenaren voorbereid. Men koos er meestal Julie voor uit om de handgeschreven teksten voor de minister snel en foutloos over te typen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Als Julie een pauze had gingen wij op de publieke tribune zitten. Het verwonderde mij, dat vele kamerleden een half uur aan het woord waren om iets te vertellen wat je in vijf minuten kon zeggen. Wat de zin is om een verhaal zo op te rekken is mij nog steeds niet duidelijk. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na afloop van het werk bracht ik Julie altijd thuis; dat was niet voor de veiligheid maar voor de gezelligheid en uit hoffelijkheid </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p>Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-85299746614023415702010-10-17T18:47:00.003+02:002010-10-17T18:49:44.315+02:00Ontmoeting<p style="margin-bottom: 0cm;">den Haag, herfst 1955</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Mam, Pap en Maud woonden in de van de Spiegelstraat en hadden in het grote oude herenhuis drie kamers gehuurd. Ook tante Wies, de jongere zuster van Mam en haar man oom Broer hadden hun onderkomen in hetzelfde pand.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik had voorlopig mijn kamer in de Pijnboomstraat aangehouden. Slechst een raam scheidde mijn slaap-en studeervertek van het trottoir. Het meubilair bestond uit een bed, twee stoelen, een secretaire, een tafeltje en een petroleumkachel. Het paste er allemaal precies in. De plafondlamp was alles wat ik bezat aan electrische apparatuur. In de winter riekten mijn haren en kleren naar petroleum. Dat leek niet in alle opzichten ongunstig. ' Het houdt het ongedierte op een afstand', werd mij verteld. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Gelukkig was ik toen nog verslaafd aan sigaretten. Het heeft mijn leven met zestig jaar verlengd. Op een keer wilde ik een sigaretje opsteken. Daartoe streek ik een lucifer af maar de lucifer vlamde slechts even op om direct daarop te doven. Toen na de vierde poging een lucifer niet wilde ontbranden ging er bij mij een licht op. Koolmono-oxide, CO! Ik ging de kamer uit, streek een lucifer af. En ja hoor, het stokje vatte direct vlam. Het scheelde niet veel of mijn leven was vroegtijdig beëindigd als gevolg van een CO vergiftiging.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Mijn studiegenoot Jean-Pierre woonde bij zijn ouders in een herenhuis. Zijn slaap-en studeerkamer lag op de derde verdieping. Hoewel zijn kamer aanzienlijkgrotere afmetingen had en fraaier was ingericht dan de mijne, was ook hij voor verwarming aangewezen op een draagbare petroleumkachel. Hij sliep er niet alleen maar deelde het bed met Minou. Elke avond tussen acht en negen uur diende Minou zich aan. Zij hield niet van de drukte in de huiskamer en gaf de voorkeur aan de serene rust bij Jean-Pierre. Zacht miauwend voor de deur vroeg zij om binnen te komen. Zij slaagde er altijd in de studerende Jean -Pierre direct uit zijn concentratie te halen. Hij opende de deur en nam de zwartwit gevlekte poes in zijn armen. Hij zette Minou op de smalle vensterbank, die voor haar net breed genoeg was. Hij krabde haar zachtjes onder de kin en op de rug bij de staart. Dat vond Minou erg prettig. Dit toonde zij door de houding van een malaria muskiet aan te nemen; kop naar beneden ,achterlijf omhoog en staart strak verticaal. Na deze liefkozingen ging Jean-Pierre weer aan het werk en Minou vouwde haar lichaam op tot een pluizige bol. Vervolgens ging zij lekker soezen; een activiteit, die haar het grootste deel van de dag bezig hield.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Om een uur of elf klonk een zachte plof. Het was Minou die van de vensterbank op het gereedlggende kussen viel. Onmiddellijk legde Jean-Pierre zijn potlood neer, zette het venster en de deur wijd open, waarna hij de pit van petroleumkachel naar beneden schroefde en tenslotte het vuur uitblies. Minou, al gauw uit de lichte bedwelming bijgekomen, sprong op het bed en nestelde zich aan het voeteneind. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het was tijdens het eten bij Mam en Pap dat Maud tegen mij zei, 'Weet je wie ik ontmoet heb? Dat raad je nooit'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik schudde het hoofd zonder enige moeite te doen om het te raden.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> 'In 'de Bijenkorf ' heb ik Julie Portier ontmoet. Zij woont in het Statenkwartier'.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Enkele avonden later zochten wij Julie op in de Antonie Duyckstraat, waar zij met haar moeder tante Fien en haar zus Leo een etage van een villa hadden gehuurd. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij hadden elkaar sinds 1935 niet meer gezien. In de voorbije twintig jaar was er een oorlog en een revolutie over ons heen gekomen. Vervolgens moeste wij om redenen van veiligheid en economie ons in Holland vestigen. Desondanks werd een groot deel van de avond gevuld met het ophalen van herinneringen aan de periode dat wij buren waren in Solo. Het was maar een jaar, maar het leek veel langer. Ik ging weg uit Solo omdat Pap in het naburige Klaten een baan had gekregen. Wij waren nog lang niet uitgepraat toen wij toch echt moesten opstappen. Julie vroeg ons of wij zin hadden om mee te gaan naar een feestavond in de Dierentuin. Deze tuin herbergde al lang geen dieren meer en van de tuin was ook niet veel overgebleven. Er restte slechts een grote balzaal. Maud was verhinderd, maar ik ging met buitengewoon veel genoegen in op het aanbod.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij kenden elkaar van vroeger. Het werd dus geen liefde op het eerste maar op het tweede gezicht. Was ik zo stapel verliefd, dat ik last kreeg van hartkloppingen, gebrek aan eetlust en slapeloosheid? </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Nee, het was veel ingrijpender. Ik had een gevoel van 'thuiskomen'. Ik was thuis gekomen om nooit meer weg te gaan </p>Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-90901811838050575202010-09-14T18:45:00.001+02:002010-09-14T18:46:37.687+02:00Studie<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Op school was er niemand, die tegen mij zei, 'Héé blauwe, ga terug naar je apeland'. Dat kwam voornamelijk, omdat alle leerlingen min of meer blauw waren. Deze school was de Overbruggings-HBS in Scheveningen. Bij gebrek aan een geschikte ruimte had men de school verdeeld over twee locaties namelijk in de Rotterdamse straat en de Nieuwe Duinweg. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Deze middelbare school werd bezocht door kinderen uit Indië, die een schoolachterstand hadden opgelopen als gevolg van de oorlog en de daar op volgende revolutie. Kinderen uit dezelfde klas konden één tot drie jaar in leeftijd verschillen. Er waren kinderen, die bij het einde van de oorlog in augustus 1945 direct naar school konden. Anderen echter zaten tot medio 1947 in een interneringskamp van de Indonesische Republiek. Ik behoorde tot de vlucht pechvogels, die de grootste pech van vijf jaar achterstand met zich meevoerden. Ik was echter ook een enorme geluksvogel; het hele gezin waar ik deel van uitmaakte had de oorlog en revolutie overleefd. Dat waren vader, moeder, drie broers en mijn zuster. En het geld, het kapitaaltje van mijn vader? Alles was verdampt, ook het bezit van het eigen huis. Moest daar luid om worden geweeklaagd? Het zou een oorverdovend klaagconcert kunnen worden. Veel kinderen uit Indië moesten met jaren schoolachterstand van af de nullijn een plek onder de zon veroveren. Hoe? Gewoon bek houden en aan het werk.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het gebrek aan boeken gaf veel extra werk. Thema's moest je eerst overschrijven om het daarna als huiswerk in een vreemde taal over te zetten. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Veel leraren gaven ook onderwijs op andere HBS-en. Zij vonden het een verademing om bij ons les te geven. Wij waren 'makkelijke' kinderen. Dat waren wij niet van nature. In de voorbije jaren was het ons pijnlijk duidelijk geworden, dat onderwijs niet vanzelfsprekend was maar een voorrecht. Onze motivatie een goede prestatie te leveren kwam niet voort uit ambitie maar uit het besef, dat de schoolachterstand zo snel mogelijk diende te worden ingehaald.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Een enorme massieve zuil stapte de klas binnen. Zonder de klas een blik waardig te keuren bestudeerde zij het boek met de lijst van leerlingen. Midden in het schooljaar kwamen er kinderen uit Indië aan of vertrokken naar elders vanwege overplaatsing van de vader. Volgens mijn rooster moest deze uit de kluiten gewassen vrouw de lerares Duits zijn.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">'Wie is Henri Louis Doppert,' donderde het door het klaslokaal.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Overweldigd door het enorme stemgeluid stak ik aarzelend mijn vinger half omhoog.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">'Jij wordt zeker Henri genoemd,' sprak zij op een gedecideerde manier, die geen enkele tegenspraak duldde. Wachtend op een antwoord keek zij mij met priemende ogen aan.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Geheel van mijn stuk gebracht knikte ik per ongeluk ja in plaats van nee te schudden. Zo werd ik door mijn medeleerlingen van de Overbruggings-HBS 'Henri' genoemd.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op de Lagere School in Indië heette ik Loek. Later op de Universiteit van Leiden stelde ik mij altijd voor als Louis. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wanneer ik later iemand ontmoette kon aan ik aan de naam die hij mij gaf afleiden op welke instelling van onderwijs wij gezamenlijk gezeten hadden. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In het voormalige Nederlands Indië werden de belangrijke functies bij de overheid en het bedrijfsleven ingenomen door personen, die waren gerecruteerd uit de maatschappelijke bovenlaag van de Nederlandse samenleving. In deze zelfde bovenlaag bevonden zich ook de welgestelde gezinnen, die het zich konden permitteren hun kinderen universitair onderwijs te laten volgen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Toen ik in Leiden mijn intrede deed hoefde ik niets uit te leggen. Mijn medestudenten wisten het verschil tussen een Indische Nederlander en een Indonesiër. Velen hadden wel een familielid, die in Indië had gewerkt of gewoond. Twee meisjes van mijn jaar, Agnes Wijnand en Midzy Adema van Scheltema, hadden in een in jappenkamp gezeten. Bovendien kwamen de jaargenoten Harry Panhuizen en Dolf van Moorselaar ook uit Indië. Ik heb nooit negatieve opmerkingen gehoord met betrekking op mijn afkomst. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> Na de oorlog werd er op wat ruimere schaal studiebeursen en renteloze voorschotten verstrekt. Een universitaire studie was niet meer uitsluitend voorbehouden aan de elite. Langzaam en onstuitbaar stroomde de jeugd uit de middenklasse de universiteiten binnen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Als nazaat van een reeds vergane plantage aristocratie was ik nu lid van de aanstormende middenklasse. De jeugd uit de arbeidersklasse bleef hier nog lange tijd ondervertegenwoordigd.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het is inmiddels bijna een halve eeuw geleden, dat ik de Rijksuniversiteit Leiden verliet. De apparatuur was primitief, maar het onderzoek stond op een hoog peil. Om glazen apparaten met elkaar te verbinden maakten wij gebruik van kurk waarin wij een gat boorden. En als het lekte drukte je een lucifer in het gaatje waar de vloeistofdamp uit spoot. Dit lokte een meewarig lachje uit bij een amerikaanse gasthoogleraar. Op een dag deelde hij zorgelijk mee, 'Ik moet de stoffen laten reageren bij -200° C. Maar jullie zullen wel geen vloeibare lucht hebben.' Inderdaad, in de hele wereld waren er toen maar enkele laboratoria, die over vloeibare lucht beschikten.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">' Hoeveel liter hebt u nodig?' werd hem gevraagd. Hij viel bijna van zijn stoel van verbazing. Hij was even vergeten, dat het Kamerlingh Onnes natuurkundig laboratorium onderdeel was van de universiteit. Daar was het een heel koud kunstje om vloeibare lucht te maken. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> Het gezin waarin ik opgroeide was niet rijk, maar relatief toch wel redelijk welgesteld. Door de oorlog, de revolutie en migratie naar Holland verloor Paps vrijwel al zijn bezittingen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Hij bezat een niet onaanzienlijk pakket aandelen van de SDS, de Serajoe Dal Spoorweg. De SDS was een spoorlijn, die bij de grens tussen West-en Midden Java via het Serajoedal de Noordkust met de Zuidkust verbond. Deze spoorwegmaatschappij was weliswaar klein, maar toch zeer lucratief. Na de revolutie werd deze maatschappij genationaliseerd zonder dat de aandeelhouders enige compensatie ontvingen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Pap had twee huizen in Solo. Toen hij ze verkocht wisten de potentiële kopers, dat de eigenaar toch naar Holland zou gaan. De huizen moesten inderdaad onder de feitelijke marktwaarde worden verkocht. Niet lang daarna devalueerde de Indonesische rupiah met 50%. De technische uitvoering was simpel; de bankbiljetten werden door midden geknipt. De ene helft was 50% van de vroeger waarde en de andere helft werd waardeloos verklaard.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na de souvereiniteits overdracht kon Pap gewoon verder werken; maar dan voor de Indonesische Republiek in plaats van het Nederlands Indische Gouvernement. Pap had er geen bezwaar tegen, dat zijn naaste medewerker, een Indonesiër, zijn chef werd. Hij werd door Pap zelfs in deze functie ingewerkt. Helaas deed al gauw de corruptie haar intrede in het ambtenaren apparaat. Pap wilde er niet aan meedoen en ging met vervroegd pensioen met de daar aan verbonden financiële konsekwenties.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor het eerste jaar kreeg ik een Renteloos Voorschot, dat later werd omgezet in een Rijksbeurs, welke laatste ik niet hoefde terug te betalen. Ik ontving het maximale bedrag; een voorrecht dat slechts is voorbehouden aan de meest behoeftige studenten ( zie de vertellingen '1 Het Spoor' en '2 Het Spoor' op deze weblog ). Later, na mijn kandidaats examen, kreeg ik geen beurs meer maar moest ik het geld verdienen als practicum assistent. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op 10 februari 1958 zaten Julie en ik in het zweetkamertje van het Academiegebouw aan het Rapenburg. Het was traditie, dat bij de examinandus het angstzweet rijkelijk uit al zijn poriën zou vloeien alvorens hij door de pedel zou worden opgehaald om voor de examencommissie te verschijnen. Deze commissie bestond uit mij bekende hoogleraren. Het doctoraal examen duurde nog geen uur. Na afloop voegde ik mij bij Julie en kon ik weer een poging doen om flink te zweten. Een kwartier later werden Julie en ik uitgenodigd om de uitslag te vernemen. En toen weer even terug naar het zweetkamertje om mijn handtekening op de muur te schrijven. Ik mocht nu Drs. op mijn naambord plaatsen. Maar wat moest ik er mee? Ik had niet eens een huis om een naambord naast de voordeur te plakken. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De voor Julie en mij belangrijkste gebeurtenis was vervolgens ons huwelijk ruim een maand later op 22 maart 1958. Helaas hadden wij slechts drie wittebroodsweken. Daarna moest ik mijn militaire dienstplicht vervullen teneinde de grenzen van het onmetelijk grote Koninkrijk der Nederlanden te verdedigen tegen de mogelijke komst van een vijand. En hij is toch maar niet gekomen, die vijand. Plicht vervuld!!!</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De dienstplicht betekende voor mijn studie wel een onderbreking van twee jaar.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> Na mijn dienstplicht ontving ik een aanstelling als wetenschappelijk assistent. Het Ministerie van Onderwijs beschikte over een paar potjes geld, waarmee jonge geleerden en hun gezinnen in leven werden gehouden. Men had er indrukwekkende namen voor bedacht zoals 'Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek' en 'Instituut voor Fundamenteel Onderzoek Materie'. Uit de grootte van het bedrag, dat ik ontving leidde ik af dat het wel heel kleine potjes moesten zijn, die nauwelijks met het blote oog waarneembaar waren.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Hoe klein ook, wij hebben het dankbaar aanvaard. Julie en ik hadden het niet breed maar wij hadden niet het gevoel arm te zijn.. Het was een gelukkige periode, waarin ik mijn dissertatie schreef en Julie deze met de typemachine tot leesbaar schrift transformeerde. </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-25999095324825537912010-08-31T19:07:00.000+02:002010-08-31T19:10:21.551+02:00Opvang<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } -- </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Josephine kreeg als kind de koosnaam Joet. Deze oudere zuster van Mam, die wij tante Joet noemden, was getrouwd met Harry von Ermel Scherer. Het 'von Ermel' had hij reeds lang geleden van zijn naam gewist. Zij hadden een zoon Buddy, die een paar jaar ouder was dan ik.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Reeds voor 1930 woonden zij in de Obrechtstraat in den Haag. De straat ligt in een wijk waar toen veel Indische families woonden. De 'kampong van den Haag' noemde men toen deze buurt. De Obrechtstraat ligt tussen de Laan van Meerdervoort en de fraaie Groot Hertoginnelaan. Dichtbij loopt tramlijn 11, die je naar de het oude deftige Statenkwartier of de frivole badplaats Scheveningen brengt. De wijk is rond 1900 of eerder gebouwd.Wat de verwarming betrof was het huis van tante Joet erg onpraktisch ontworpen. De parterrewoning had aan de voorzijde twee kamers; een zit-eetkamer en een salon. In deze laatste kamer waren en bleven de meubels als nieuw. Men zat er slechts bij hoge uitzondering als een zeer bijzondere hoogtijdag hiertoe aanleiding gaf.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De twee kamers aan de voorzijde werden door een gang verbonden met de slaapkamers aan de achterzijde. Deze gang was in de winter ijs-en ijskoud. De kolen waren nog gerantsoeneerd waardoor slechts de kachel in de zit-eetkamer brandde.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Vrijwel de gehele herfst en winter was ik verkouden. Hoe verlangde ik naar de brandende zon, die mijn huid donker roodbruin kleurde; naar de dunne tropenkleding, waarin ik mij vrij kon bewegen en zelfs naar het zwembad waar boven een zware chloordamp hing. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Tante Joet gaf ons een 'inburgeringscursus avant la lettre'.Veel voedingsmiddelen waren op de bon.Van het Distributie kantoor ontving iedereen maandelijks een bonnenkaart, die bestond uit bonnen voor divers artikelen. Men kreeg het product na inlevering van de betreffende bon en betaling. Rijst was eveneens op de bon. Daarvan kreeg men een klein rantsoen. Rijst was immers slechts een toetje, dat met suiker en melk geconsumeerd werd. Tante Joet leerde ons hoe je gerst kon gebruiken ter vervanging van rijst. Het was mij niet onbekend wat een gerstekorrel was. Dat gebruikte Maud als breipatroon. Inderdaad, gerst was het beste vervangingsmiddel, maar verdween toch onmiddellijk van het menu bij de beschikbaarheid van rijst.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik moest ook leren om mij volgens de etiquette als heer te gedragen. In Indië was ik gewend naast mijn zus of vriendin een winkel binnen te stappen. In Holland stond je voor een gesloten deur , die je eerst moest openmaken voordat je de winkel kon binnen komen. Volgens de voorgeschreven gedragsregels moest je de deur openen en dan het meisje voor laten gaan, ook al was het je eigen zus. Dat gaf altijd enig gedrang in de smalle deuropening. Pas op! Struikel niet over het matje. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">En altijd vóór het meisje de trap oplopen. Waarom? Anders kijk je onder haar rok. Nou, en. Ze heeft bij deze kou toch altijd een broek aan.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">En als je een zaal binnen komt altijd de dame voor laten gaan. En als er in de zaal gevochten en geschoten wordt, wat dan? </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Onderdeel van de lessen in beschaafd gedrag behoorde ook het op de juiste wijze drinken van een kop koffie. Als leslokaal koos tante Joet het restaurant van de Bijenkorf. Het was gebruikelijk om naast de koffie een versnapering te bestellen. De dienster beval een houtsnip aan. Dat leek me wel wat, een lekker krokant gebakken vogeltje. Groot was mijn teleurstelling toen zij de bestelling bracht. Het bleek helemaal geen echte snip te zijn. Ik mocht blij zijn dat het hout ook niet echt was.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wat het dan wel was? Twee sneetjes roggebrood met kaas. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor mij hoefde dat deftige gedoe niet. Heel ontspannen op de achtergalerij genieten van een portie serabie van de straatverkoopster. Heerlijk. Je weet toch wel wat serabie is? Twee pannenkoekjes van rijstemeel op elkaar gelegd in een saus van klappermelk met stroop van palmsuiker. Het is onvermijdelijk als slot het bord tegen de mond te zetten om de resterende saus op te slurpen.Wat mij betreft hoefden de versnaperingen niet altijd gekocht te worden. Ik was al heel tevreden met wat uit eigen keuken kwam. Als het heel broeierig warm was maakte onze kokkin een compote van papaja. Over de papajabrokken strooide zij wat kristalsuiker, druppelde er verse limoensap over en deed er een paar blokjes ijs bij. Tenslotte maakte mijn moeder het af door de rode massa te besprenkelen met een beetje Grand Marnier likeur. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het is makkelijk te bereiden en desondanks erg lekker.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ten slotte mag de medicinale werking van papaja niet onvermeld blijven: Het is goed voor de stoelgang! </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Zelfs voor het pakken van een bioscoopje werden mij de de Europese gedragsregels bijgebracht. Zorg dat je altijd een dubbeltje in je zak hebt voor het geval je te laat komt. Inderdaad, in het aardedonker betrad ik een keer de bioscoopzaal. Uit het niets verscheen voor mij als een geestverschijning, een spierwit gezicht. Het bleek te behoren bij een in het zwart geklede serveuse. Zij scheen de verblindende lantaarn in mijn gezicht. Nadat zij mij had goedgekeurd vroeg zij om de plaatskaarten. Bij het licht van de lantaarn wees zij mij mijn zitplaats. Als een echte man van de wereld stopte ik onder dankzegging een dubbeltje in de gereedstaande palm van haar hand. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij waren heel bevoorrecht, dat wij door familie werden opgevangen. De 'inburgeringscursus' van tante Joet was van groot belang. Zij leerde ons de Hollandse gedragsregels, die op subtiele wijze verschilden van de onze. Het gaf ons zelfvertrouwen. Wij deden ons best om ons hier thuis te voelen. Een weg terug was er niet. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-70050164119743631882010-08-31T19:03:00.001+02:002010-08-31T19:06:49.525+02:00Migratie<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Het was het laatste lesuur. Plotseling hoorden zij buiten geweerschoten. Zo nu en dan ratelde een automatisch wapen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Maurits Lammerts van Buren woonde vlak naast de school. 'Ik zal je wel thuisbrengen', bood hij Julie aan. 'Maar dan moet je zelf helemaal alleen naar huis', merkte Julie op. Hij wuifde haar ongerustheid weg, 'Dat is niet erg. Er gebeurt mij niks'.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De jongens zorgden er voor, dat geen van de meisjes geheel alleen naar huis fietste. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Onderweg reden Julie en Maurits langs een laan omzoomd door grote villa's. De tuinen werden aan de voorzijde begrensd door lage muurtjes, waar achter zich mannen in uniform hadden verschanst. Op de muurtjes lagen geweren gericht op de weg. Julie kwam veilig thuis en de terugweg leverde Maurits geen problemen op.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het bleek te gaan om een opstand van ontevreden ex-militairen, die geleid werd door Westerling, een voomalige kapitein van het Korps Speciale Troepen. De revolte mislukte. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Enkele dagen later kwam Otto Mouthaan, een broer van Moeder Portier langs. Hij had niet veel overredingskracht nodig om zijn zuster te doen besluiten met het gezin naar Holland te vertrekken. Enkele maanden later vloog zij met twee van haar dochters naar Batavia om zich daar in te schepen op de Asturias. Daar voegde zich Rena met haar zoon Jackie bij hen. Jack was ± twee jaar. Hij kreeg in Julie een tweede moeder. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De Asturias was een Engels schip. De verzorging van de passagiers verdient alle lof. Er kwam een steward een broodje kaas brengen als Julie door zeeziekte niet aan de maaltijd kon deelnemen. Deze zorg staat in schrille tegenstelling met de houding van de Engelse piloten, die de Indische ex-geïnterneerden moesten vervoeren. Zij lieten duidelijk blijken, dat het beneden hun stand was om 'half-casts', halfbloedjes, te transporteren.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na een voorspoedige reis meerde het schip af in de haven van Amsterdam. Van daar werden de passagiers met bussen naar hun voorlopige eindbestemming gereden. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Westerbork was gedurende de oorlog een doorgangskamp voor Joodse mannen, vrouwen en kinderen. Van hier uit werden deze mensen in goederenwagons gepropt en getransprteerd naar Duitse vernietigingskampen. De naam Westerbork was onlosmakelijk verbonden aan deze gruwelijke episode. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het kamp werd herdoopt in Schattenberg en vervolgens bestemd voor de opvang van de mensen uit Indië. De barakken werden opgedeeld in woonruimten voor de gezinnen. Het was tamelijk krap maar voldoende voor een korte periode. Schattenberg was voor Julie de eerste veblijfplaats in Holland. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">DUW (Dienst Uitvoering Werken) -arbeiders zorgden voor het onderhoud van het kamp en de voedselbereiding. Het waren vaak jonge arbeiders, die nog geen passend werk hadden gevonden en een tijdelijke baan kregen bij de Overheid. Zij deden hun best om het de migranten naar de zin te maken. Zij leerden een smakelijke nasi goreng te bereiden. Soms organiseerden zij een danspartij. Zij dansten weliswaar niet volgens de stijl van dansschool 'de Kraan' in Bandoeng, maar dit werd ruimschoots gecompenseerd door hun goede bedoelingen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De Portiers bleven niet lang in het doorgangskamp. Zij kregen een huis toegewezen in Musselkanaal. Het was een rijtjeshuis met een vrij grote achtertuin. Het leek een probleem om de tuin te onderhouden. De buurman droeg de oplossing aan. Hij vroeg of hij een deel van de achtertuin mocht gebruiken om er groente te verbouwen. Natuurlijk kreeg hij daarvoor tostemming. Dat was dus mooi geregeld. Zo werd dus de tuin onderhouden, hij stond een deel van de oogst af en de Portiers kregen een goede verstandhouding met de buren. Het buurmeisje was van Julies leeftijd. Op Zondag avond gingen zij samen op de fiets naar een dancing even buiten de bebouwde kom. Het was voor Julie een zeer welkom verzetje. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Deze dansgelegenheid bezat een glazen dansvloer. Toen vele jaren later de dancing moest worden afgebroken haalde deze bijzondere dansvloer de landelijke pers. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Later op de avond fietsten zij samen in het donker langs het kanaal naar huis. Het kwam totaal niet bij hen op, dat er onderweg iets zou kunnen gebeuren. Veiligheid was daar toen volstrekt normaal.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In deze stille uithoek van het land was moeilijk werk te vinden. Leo en Julie schreven een open sollicitatiebrief naar het Ministerie van Defensie in den Haag. Zij werden aangenomen! Er was hier in het Westen een groot gebrek aan arbeidskrachten voor de opbouw van het door de oorlog geschonden Nederland. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De beide zusters konden in de kost komen bij de de familie Schrijvers van Zenden, die zij nog kenden van Solo. Na een proeftijd van enkele maanden kregen zij een vaste aanstelling. Dit betekende, dat zij vergunning kregen om zich permanent in den Haag te vestigen. Ook hun moeder viel onder deze vergunning.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Er heerste een nijpend gebrek aan huisvesting. Men kwam op een lange wachtlijst. Het duurde enkele jaren voordat men een huurflat kreeg toegewezen. Veel eigenaren van grote oude huizen profiteerden van de krapte op de huizenmarkt en verhuurden enkele kamers tegen forse prijzen. Moeder Portier genoot pensioen en met twee werkende dochters had het gezin drie inkomens. Zij konden het zich veroorloven een etage te huren in een oud herenhuis. Deze lag in de Antonie Duyckstraat, die de Frederik Hendriklaan doorkruist. De 'Fred' noemen de bewoners van het Statenkwartier deze gezellige winkelstraat. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Sinds haar aankomst in Holland was dit Julies vierde woonadres. </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-1179473530598180762010-08-04T18:39:00.001+02:002010-08-04T18:41:58.108+02:00Vrijheid<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } -- </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <span lang="nl-NL"></span></p><p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL"><i>'Hoe was jullie bevrijding?'</i></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL"><i>'Wij werden vervoerd in een geblindeerde trein. Op het bordes stonden militairen van het republikeinse leger om ons te beschermen tegen moordenaars en bandieten. Zij hadden het voorzien op de vrouwen en kinderen van de voormalige koloniale overheersers. Pemuda's, Indonesische jongelingen, stonden met opgzweepte haat en roofzucht op de perrons. Zij waren gewapend met bamboe spiezen. Het Indonesische leger beschermde ons tegen hun eigen volk.</i></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL"><i>En toen eindelijk, na een reis van twintig uur passeerden wij de demarcatielijn, de frontlijn tussen het Nederlandse en Indonesische gebied. De houten jalouzieën mochten worden opengeschoven. En ja hoor, daar wapperde een rood-wit-blauwe vlag. Daar waren ook Hollandse soldaten met blauwe ogen.Die hadden wij de afgelopen vijf jaar niet gezien. Dat was onze bevrijding.'</i></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL"><i>Dit antwoord kan worden gegeven door vele duizenden mensen, die ten tijde van de oorlog en revolutie in diverse soorten interneringskampen hebben doorgebracht. </i> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">De trein met evacués bracht de familie Portier naar Batavia.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Ietje voegde zich bij haar man in Soerabaja.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Rena bleef in Batavia en trouwde er later met Kees Jacometti.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Moeder Portier met Leo, Truus en Julie reisden verder met een Dakota transportvliegtuig naar Bandoeng. De stad stroomde vol met vluchtelingen uit het binnenland. Men werd min of meer verplicht een deel van het huis ter beschikking te stellen van deze vluchtelingen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">De Portiers kregen woonruimte toegewezen in het fraaie grote huis Jan Steenlaan 2.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">In feite was Bandoeng een door de Republikeinse opstandelingen belegerde stad. De burgers merkten daar betrekkelijk weinig van dankzij de brede strook grond rond de stad die in Nederlandse handen was. Men kon zelfs een tochtje maken naar de krater van de Tangkoeban Prahoe. Dat ging echter onder geleide van militairen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Voor Julie en haar lot-en leeftijdgenoten begon een inhaalslag. Eindelijk kon men in vrijheid dansen, feesten, zwemmen en naar de bioscoop gaan. De meeste kinderen beseften maar al te goed, dat zij ook de verloren schooljaren moesten inhalen. Plezier maken en tegelijkertijd het vele huiswerk maken. Het werd een drukke maar onvergetelijke periode in hun leven. Achteraf beschouwd was het voor de leerlingen veel te gauw voorbij. De één na de ander vertrok met de ouders naar Holland. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">En hoe verging het met het vaste vriendje of vriendinnetje dat alleen in Bandoeng achterbleef. Daar bleef je vanaf. Je kon er wel kameraadschappelijk mee uit gaan, maar avances maken was taboe.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Julie mocht dansles nemen bij de vroeger zo chique dansschool 'de Kraan', welke was vernoemd naar de eigenaar. Iedereen was er welkom. Voor de dienstplichtige militairen uit Holland was het een wekelijks verzetje, dat men niet wilde missen. Vaak had men diezelfde dag in de brandende zon patrouille gelopen en daarna was er nauwelijks tijd voor een grondige lichaamsreiniging alvorens naar de dansles te gaan. Er was geen meisje dat hen een dans weigerde. Zij waren immers de beschermers van de belegerde stad.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Julie had een vaste danspartner, die haar soms node aan een ander af moest staan. Hij studeerde aan de Technische Hogeschhool en behoorde tot de familie van de Indonesische gouverneur van Jawa Barat, zoals West Java na de oorlog werd genoemd. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">‘<span lang="nl-NL">Hij is net een gewone Indische jongen,’ merkte Julie op.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Met ‘Indische jongen’ verstond men toen een Indo Europese of een Indisch Nederlandse jongen of man. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Inderdaad, net een gewone Indische jongen. Voor Indonesiërs, die in het Nederlandse koloniale tijdperk carrière wilden maken, was gedegen kennis van de Nederlandse taal en cultuur een dwingende vereiste. In de gezinnen van de hogere bestuursambtenaren en de aristocratie werd thuis vaak Nederlands gesproken. De cultuur helemaal overnemen was een stap te ver. Het kwam er op neer, dat men grotendeels de manier van leven van de Indo Europeanen overnam. De Indonesiërs hielden zich echter wel aan hun adat, de traditionele omgangsvormen en leefregels. Zo was het bijvoorbeeld zeer ongepast als een man en een vrouw elkaar in gezelschap aanraakten, zelfs al waren ze met elkaar getrouwd. Het is duidelijk, dat de meisjes geen Europese dansen konden leren waar aanraken met een mannelijke partner onvermijdelijk is. Voor jongens echter was deze regel aanzienlijk minder streng. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Op een keer kwam hij laat in de middag met een Jeep bij Julie langs. Een Jeep is een klein militair voertuig. In die tijd was het open wagentje het ultieme middel om een meisje te verleiden mee te gaan. 'Een paar van mijn vrienden zijn geslaagd voor hun tentamen. Wij gaan een feestje bouwen. Kom je mee?', vroeg hij aan Julie. 'O, wat jammer, ik kan echt niet weg. Morgen heb ik twee repetities en moet nog veel nakijken', antwoordde zij.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">Op de dansvloer konden zij het goed met elkaar vinden. Maar de vonk sloeg niet over.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;" lang="nl-NL"><i>Ongeveer dertig jaar later organiseerde Julie in Holland reünies met haar klasgenoten van de middelbare school in Bandoeng. Herinneringen werden opgehaald en talrijke verhalen kwamen los. Het werd duidelijk hoe intens men de naoorlogse periode had beleefd. Enkele klasgenoten waren in Indonesië gebleven en moesten verstek laten gaan.</i></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span lang="nl-NL"><i>Toen Julie en ik in Hotel Bel Air in den Haag ons veertig jarig huwelijk vierden was een aantal Bandoengers present: Otto de Haart, Bert Chandler, Kiang, Edu Noothout, Dien van der Lek en Govert Land. De laatste was voor deze gelegenheid uit Chicago overgekomen. Men herinnerde zich, dat hij vroeger in een band had gezongen. Zijn stem bleek door de jaren niet geleden te hebben toen hij voor Julie twee songs ten gehore bracht. </i></span><span lang="nl-NL"> </span> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-7843797879683316082010-07-18T15:01:00.000+02:002010-07-18T15:03:27.365+02:00Revolutie<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Op 15 augustus 1945 eindigde de Tweede Wereldoorlog. Twee dagen later werd de Republik Indonesia uitgeroepen, die zich verzette tegen de terugkeer van het Nederlandse koloniale gezag. De oorlog werd zodoende vervangen door een revolutie. De jonge republiek was echter nog niet in staat om overal zijn gezag te laten gelden om daarmee orde en rust te handhaven. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Er liepen grote groepen mannen gewapend met bamboespiesen over de MULOweg. Waren het vrijheidsstrijders of plunderaars? Uiterlijk waren ze moeilijk te onderscheiden. In het gangetje naast het huis van de Portiers hadden zich mannen verzameld. Zij waren afkomstig van de kampong achter het huis. De met spiesen gewapende groepen lieten de familie Portier ongemoeid.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op 26 november 1945 werden alle mannen, vrouwen en kinderen van Nederlandse afkomst geïnterneerd. Zij werden met vrachtauto's opgehaald. Voor Julie kwam het op een wel zeer ongelegen tijdstip. Zij had malaria en rilde van de koorts. Haar vader mocht nog even uit de vrachtauto stappen om een extra deken te halen. Zij werden ondergebracht in het voormalig jongensinternaat. De behandeling was redelijk goed, het eten karig. Erger was het gebrek of totale afwezigheid van een aantal medicijnen. Vader Portier werd ernstig ziek, vermoedelijk longontsteking. Hij werd opgenomen in een ziekenhuis. Vrouw en kinderen mochten hem niet bezoeken. Toen hij op 24 december 1945 op 64-jarige leeftijd stierf was er slechts een nicht, Fien Portier, aan zijn sterfbed. Ook was het zijn vrouw en kinderen niet toegestaan zijn begrafenis bij te wonen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De strijdgroep Pemoeda Repoeblik Indonesia (Jongeren van de Republiek Indonesia) was verantwoordelijk voor deze hardvochtige regels.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Zij werden gelukkig spoedig vervangen door de Tentara Keamanan Rakjat (Volksveiligheidsleger). Eind januari mochten de geïnterneerden even naar hun huis om wat eigendommen op te halen. Vele huizen waren echter volledig geplunderd.Het huis van de Portiers was gespaard gebleven. Ma Portier begaf zich direct naar het fietsenhok, waarvan de vloer bestond uit aangestampte aarde. Na even graven met een schop vond zij de stopfles waarin zij de juwelen had bewaard. De kinderen verzamelden de kostelijke fotoalbums, die later naar Holland werden meegenomen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><i>Hoe komt het dat het huis van de Portiers als één van de weinige niet was leeggeroofd? Hadden de bewoners van de kampong achter het huis er voor gezorgd? Was het uit dankbaarheid voor wat de familie gedaan had voor de kebon en Kruimeltje?</i></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Na enige tijd werden de kampbewoners verspreid over een aantal ondernemingen, zoals men toen de plantages noemde. De stafemployés waren allemaal reeds vertrokken. Zij hadden gewoond in de huizen, waarvan de ruime tuinen aan elkaar grensden. Door prikkeldraad rond het complex te spannen werd een 'beschermingskamp' gecreëerd. Om de één of andere reden werd er met de bewoners rondgezeuld en moesten zij menigmaal naar een ander kamp verhuizen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Het dagelijks verstrekte eten was 'te veel om dood te gaan en te weinig om te leven'. Wat dat laatste betreft kon feitelijk gesproken worden van een onvolwaardig leven. Men had het vermogen tot reproductie verloren en als nevenverschijnsel ook het schaamtegevoel. Maar toen later de voedselsituatie verbeterde, was het verrassend te zien hoe gauw de mensen herstelden. Vrouwen en meisjes werden overrompeld door de constatering, dat zij zwanger bleken te zijn zonder dat zij eerst ongesteld werden als indicatie, dat het lichaam weer normaal funtioneerde.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">In de loop der tijd werd het regime milder en de bewaking minder streng. Het interneringskamp ging steeds meer lijken op een echt beschermingskamp. De familie Portier werd na een omzwerving op een onderneming ondergebracht, dat op loopafstand verwijderd was van een natuurzwembad. Tot grote vreugde mocht men onder bewaking van enkele soldaten gaan zwemmen. Vrijwel niemand bezat nog een zwempak. De meisjes zwommen in onderbroek en onderjurk. Het kon niemand wat schelen, dat het nat geworden textiel hier en daar doorzichtig werd. Het zal voor de bewakers een stimulans zijn geweest om deze geïnterneerden zo vaak mogelijk naar het zwembad te begeleiden. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Enkele maanden voordat de kampbewoners naar Batavia zouden worden geëvacueerd moesten zij naar Solo verhuizen, waar de meeste van hen vandaan kwamen. Zij kwamen terecht in de wijk Lodji Wetan, dat als beschermingskamp was ingericht. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Enkele kinderen mochten de middelbare school bezoeken. De uitverkorenen waren Julie, haar nichtje Jossie Henssen en Eugene Kiliaan. Niemand wist waarop deze keuze was gebaseerd. Geëscorteerd door een soldaat gewapend met een geweer liepen zij elke dag naar school. Klein foutje in het scenario: De lessen werden in het Indonesisch gegeven en voor het drietal bijna niet te volgen. Daar was best wel begrip voor. De meeste leraren hadden vroeger een Nederlandse basis opleiding gehad. De wiskunde leraar was zo vriendelijk zijn lessen in het Nederlands te vertalen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Het bezoek aan de school was een welkome afleiding om het wachten op de evacuatie te bekorten. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-40670564955037997132010-07-18T14:55:00.002+02:002010-07-18T14:57:51.051+02:00Kruimeltje<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } A:link { so-language: zxx } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;">Op 8 maart 1942 capituleerde het Koninklijk Nederlands Indische Leger. Van Piet en Fien Portier raakte niet alleen hun zoon Bob, maar ook hun schoonzoon Piet Henssen in krijgsgevangenschap. Ietje en Piet woonden met hun drie dochters, Jossie, Enie en Vonnie in Surabaya. Nu Piet er niet was trok Ietje voor alle veiligheid in bij haar ouders in Solo. Voor het gezinnetje werd een extra kamer verkregen door een deel van de voorgalerij af te schutten.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Aan de krijgsgevangenen werd geen salaris uitgekeerd. Bovendien verloren de meeste Indisch Nederlandse mannen en vrouwen hun baan. Piet Portier was bij het uitbreken van de oorlog al acht jaar met pensioen. Dit pensioen ontving hij rechtstreeks van het residentiekantoor, waar hij vroeger had gewerkt. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Had hij tijdens de Japanse bezetting als Indische Nederlander nog recht op deze uitkering? Misschien niet. Hebben zijn voormalige Indonesische collega's er voor gezorgd, dat hij toch zijn pensioen kreeg? Door de chaos van de revolutie, die uitbrak bij het einde van de oorlog, kon hier nooit een antwoord op worden gevonden. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Eén enkel inkomen, het pensioen, was weinig om zo veel volwassenen en kinderen te onderhouden.Ter bestrijding van de kosten werd de piano te gelde gemaakt en de oogst van de vruchtbomen werd niet meer zelf geconsumeerd maar verkocht. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op een middag werd langzaam en knarsend de tuindeur geopend. De familie zag niet geheel vrij van angst twee Japanners het erf op lopen. Vader Portier liep hen snel tegemoet. Ze troffen elkaar ter hoogte van het tuinmeubilair. Het tweetal woonde in het voomalig seminarie. Zij bleken tot de civiele tak van de Japanse bezettingsmacht te behoren. Het gesprek met Vader Portier vonden zij blijkbaar erg gezellig. Zij namen zelf 'biro', saké en zoutjes mee. Verder dan het tuinzitje kwamen zij niet. Toch was het hun niet ontgaan, dat de familie bestond uit een groot aantal jonge vrouwen en kinderen. Zij vroegen aan Vader, of zijn dochters sokken voor hen konden breien. Inderdaad bezaten zij die vaardigheid was Vaders antwoord. Al de volgende middag kwamen zij met strengen breikatoen. De maten van de sokken, de benodigde hoeveelheid breikatoen, de kosten en de verdere afspraken liepen allemaal via Vader. Eén van hen bracht een streng zijdegaren mee. Japanners hebben moeite met het uitspreken van de 'l'; silk werd door hem als 'siroek' uitgesproken. Na consultatie van zijn dochters begreep Vader, dat het dus zijde betrof. Van de dochters kreeg deze Japanner de bijnaam Siruk. Nooit hebben zij enige toenadering tot de meisjes gezocht. Deze Japanners in civiele dienst werkten op het voormalige residentiekantoor, dat onder een andere naam met vrijwel dezelfde ambtenaren het werk deed. Het kan bijna niet anders of deze Japanners hebben van de ex-collega's van Vader gehoord wie de heer Portier en zijn staat van dienst was. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Mannen, vrouwen en kinderen met 100% Nederlands bloed werden opgesloten in mannen-, vrouwen- jongenskampen. De kinderen konden daardoor geen geregeld onderwijs krijgen. Het geven van onderwijs aan de Indisch Nederlandse kinderen, die buiten de kampen waren gebleven, was verboden. Deze nakomelingen van de voormalige overheersers moesten dus dom blijven. Truus en Julie zijn dus gedurende de Japanse bezetting niet naar school gegaan. Een buurmeisje zat voor de oorlog met Julie op de MULO in een parallelklas. Als Indonesische mocht zij gewoon naar school gaan. Gedurende de gehele oorlog kwam zij bij de pagger om Julie te vertellen over de gebeurtenissen op school. Persoonlijke vriendschap is belangrijker dan etnische en politieke verschillen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor de oorlog werd Java overspoeld door agaatslakken. Wij noemden ze 'bekitjots'. Het waren vuistgrote slakken die al het groen, dat ze tegen kwamen langzaam doch zonder ophouden opvraten. In 1944, met het einde van deoorlog in zicht groeiden de voedseltekorten. Men had ontdekt, dat de agaatslakken goed eetbaar waren door het slijm in kalkwater af te spoelen. Even bakken of roosteren en je had vlees bij je maaltijd. Niet lang na de ontdekking van de eetbaarheid van de slakken was het afgelopen met de slakkenplaag. De bekitjots waren echter bij lange na niet voldoende om de hongersnood te lenigen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Opeens was hij er. Een broodmager jongetje zat op de muur bij het hek. Zijn armen en benen staken als stokken uit de vale vodden, die hij als kleding droeg. Hoe oud hij was kon men moeilijk schatten. Door voedselgebrek had hij waarschijnlijk een groei achterstand opgelopen. Moeder Portier schepte een portie rijst met toespijs op een emaille bord en liet het door één van de kinderen aan Kruimeltje geven. Ja, Kruimeltje, zo noemden de kinderen hem. Hij kwam dagelijks bij het hek voor zijn bord eten. 'Kruimeltje is er weer,' hoorde men elke dag één van de dochters roepen. Dat was het sein om zijn portie rijst op te scheppen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het jongetje kwam van de kampong achter het huis van de Portiers. Meer wist men niet van hem.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Zie op <span style="color: rgb(0, 0, 128);"><span lang="zxx"><u><a href="http://www.doppert.nl/">www.doppert.nl</a></u></span></span> het verhaal 'Kebon' </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-85516898026243767432010-07-04T15:10:00.001+02:002010-07-04T15:13:20.984+02:00Pensioen<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } H1 { margin-top: 0cm; margin-bottom: 0cm } H1.western { font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 14pt; font-weight: normal } H1.cjk { font-family: "Arial Unicode MS"; font-size: 14pt; font-weight: normal } H1.ctl { font-family: "Tahoma"; font-size: 12pt; font-weight: normal } H2 { margin-top: 0cm; margin-bottom: 0cm } H2.western { font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; font-weight: normal } H2.cjk { font-family: "Arial Unicode MS"; font-size: 16pt; font-weight: normal } H2.ctl { font-family: "Tahoma"; font-size: 12pt; font-weight: normal } P { margin-bottom: 0.21cm } --></style><span style="font-size:100%;">1935, Soerakarta, MULOweg……’Je gaat niet in je hansop. Kleed je netjes aan’ gebood mijn moeder, ‘Het is feest bij Tante en Oom.’ Aldus ging ik als zesjarig jongetje heel wat netter gekleed dan gewoonlijk naar de buren om er te spelen. Ze hadden een schaduwrijk en in mijn ogen een immens groot erf met talloze vruchtbomen. Op die bewuste dag vierden Oom Piet en Tante Fien Portier hun zilveren bruiloft. Dat zij ooit mijn schoonouders zouden worden, daar had ik totaal geen vermoeden van. Zij hadden een dochter, een tenger meisje met lange benen, dat sneller kon rennen dan ik. Het kwam in de verste verte niet bij mij op, dat zij bijna een kwart eeuw later mijn vrouw zou worden. De herinnering aan deze dag was geheel vervaagd, totdat ik het kiekje zag in één van de fotoalbums van mijn schoonfamilie. Ik zit daar tussen de leden van de familie alsof ik er al bij hoor. Een foto, die de toekomst lijkt te voorspellen.</span> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Wat nam je mee als je onverwacht een interneringskamp in moest? Kleren, geld en juwelen voorzover je die nog had. En als je niet al te erg in paniek was geraakt ook nog de zware fotoalbums. Oorlog, revolutie en chaos. Van alle dingen, die je hebt kunnen redden, hebben oude familiefoto’s wel de grootste emotionele waarde.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Bladerend door één van de albums vond ik op de laatste bladzijde een knipsel van een krantenartikel. Het stuk stond in de ‘De Nieuwe Vorstenlanden’ van 31 maart 1933 No.73. Het betreft de pensionering van mijn schoonvader.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <span style="font-size:100%;">000000</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <h2 class="western"> <span style="font-size:100%;">NA DRIE EN DERTIG JAREN DIENST</span></h2> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <h1 class="western"><span style="font-size:100%;">Een voor bijna alle Solonezen bekende ambtenaar zal in Mei den dienst met pensioen verlaten, na het Gouvernement drie en dertig jaar en vier maanden trouw gediend te hebben.</span></h1> <p><span style="font-size:100%;">De Heer P.Portier, Hoofdcommies op het Gouverneurskantoor, de vraagbaak van alle BB ( Binnenlands Bestuur ) ambtenaren, de hulpvaardigheid zelve, begon zijn loopbaan op een salaris van f.10-</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Op dat loon werkte hij twee en een half jaar en trad in dienst op 24 Januari 1900.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Men vrage dus niet hoeveel Assistent Residenten de heer Portier heeft zien komen en gaan, evenals dit gezegd kan worden van de Residenten. Vanaf Resident de Vogel kende hij alle opvolgers!</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Portier timmerde niet aan den grooten weg, is steeds bescheiden gebleven, deed zijn dienst naar behoren, was voor zijn chefs de rechterhand. Er kon niet iets gebeuren of Portier werd er bij gehaald en Portier wist precies in welk staatsblad dat en dat voorkwam.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Vier maanden lang in 1929, van Augustus tot October, heeft Portier het ambt van Gewestelijk Secretaris waargenomen, waarvoor hem een bijzondere tevredenheidsbetuiging werd toegekend, en toen hij voor die vier maanden een toelage vroeg, ondersteund door Gouverneur van Helsdingen ( de Gouverneur van Soerakarta), werd hem dit geweigerd. En toch was hier bekend, dat anderen bij waarneming van een ambt wel een toelage werd toegekend.</span></p> <p><span style="font-size:100%;">Wij willen hier een klein uittreksel geven van de tevredenheidsbetuiging.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">………<span style="font-size:100%;"><i>, van 1 Augustus tot 7 October 1929 tegelijk met zijn eigen functie de betrekking van Gewestelijk Secretaris op loffelijke wijze heeft waargenomen door al welke werkzaamheden hij bewijzen heeft geleverd van buitengewone </i></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;"><i>ijver en plichtsbetrachting…</i></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <h1 class="western"><span style="font-size:100%;">Ziet kan het mooier?</span></h1> <p><span style="font-size:100%;">Het is ons dan ook zeer opgevallen, dat P. geen andere betuiging van Regeringsdank is toegekend!</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Maar wij zijn overtuigd, dat Portier hier niet voor werkt en gewerkt heeft. Het personeel en de chefs zullen hem echter niet vergeten</span><span style="font-size:100%;"><i>. </i></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Wij laten hieronder zijn staat van dienst volgen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Hij is begonnen als klerk op het Residentiekantoor op f.10- op den 24en Januari 1900, twee jaren later kreeg hij tien gulden verhooging, om zes maanden later van hetzelfde jaar een sprong te maken van f.30-, waarop zijn salaris dus werd f.50-. Den 25en Juni 1904 werd het salaris vermeerderd met f.10-. In 1905 werd hem alweer f.5- vermeerdering van salaris gegeven, totdat eerst op den 4en Januari 1915 zijn benoeming tot 1e klerk op het Assistent Residentie kantoor volgde. In hetzelfde jaar volgde zijn benoeming tot 1e commies op datzelfde kantoor en in 1928 zijn benoeming tot Hoofdcommies bij de algemeene kantoordienst van het BB in het Gouvernement Soerakarta volgde.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Wij wenschen de Heer P.Portier een lang en aangenaam pensioenstijd.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <span style="font-size:100%;">000000</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Tot zover het krantenartikel.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Uit het feit dat de weigering van de toelage vier jaar later nog uitgebreid in een krantenartikel wordt beschreven, mag men afleiden, dat de verontwaardiging in ambtelijke kringen erg groot moet zijn geweest. Een Gewestelijk Secretaris was lid van het BB en doorgaans een in Holland opgeleide jurist.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">De waarneming van het ambt is mijn schoonvader kennelijk niet al te zwaar gevallen. Hij vervulde het naast zijn normale werkzaamheden.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Wat was de reden van Gouverneur Generaal de Graeff om het verzoek te weigeren? </span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Zou toekenning van een toelage een erkenning betekenen, dat ook een een Indo met alleen maar Lagere School en een goed verstand deze functie best kon vervullen?</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Dit zou immers ook betekenen, dat hij in principe toegelaten moest kunnen worden tot het korps van het Binnenlands Bestuur.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Heeft men wellicht geluisterd naar het algemene advies van de regeringsadviseur Snouck Hugronje? </span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Het luidde: ‘Het keurkorps van het BB mag geen kleurkorps worden.’</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">Men kan er slechts naar gissen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:100%;">N.B. De salarissen lijken erg gering. Men mag echter niet vergeten , dat de prijs van voedsel toen heel erg laag was. Een portie rijst met toespijs kostte één cent en voor een halve cent meer kreeg je er nog een ei bij. Dat is bij elkaar nog net geen halve Eurocent. </span> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-33339527622698591572010-07-04T15:08:00.001+02:002010-07-04T15:10:25.599+02:00Vrije Tijd<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Circa veertig kilometer ten oosten van de stad Solo verheft zich de Lawu; een dode vulkaan die sinds enkele tientallen jaren geen activiteit meer vertoont. Hete bronnen in de omgeving herinneren er aan , dat de Lawu niet dood is, maar slechts sluimert.</span></span> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Op de helling van de berg bevindt zich het vakantiedorp Tawamanggu. De verschillende typen villa's en bungalows zijn eigendom van welgestelde particulieren. Tijdens de schoolvakanties echter worden veel van deze huizen verhuurd. De temperatuur van dit dorp is circa 25°C, hetgeen tamelijk fris aanvoelt vergeleken bij de 30°C in Solo. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">De familie Portier huurde elk jaar dezelfde geriefelijke bungalow met een terras, waarop het goed toeven was. 'sAvonds daalde de temperatuur en was het dragen van een jas of vestje zeker niet overbodig. Er was altijd aanloop van vrienden of familie 'van beneden', die voor de gezelligheid een paar dagen bleven logeren.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Vrijwel direct na aankomst van het gezin op het vakantie adres meldde zich Gareng met zijn begeleider bij het tuinhek. Gareng was een pony, die zijn naam ontleende aan een clown in het wayangspel. Zij wisten, dat de jongste dochter gek was op paarden en het berijden van deze dieren. In de vakantie werd bijna dagelijk Julies lievelings paard Gareng gehuurd om ritjes in de omgeving te maken. De begeleider, een jonge man week niet van haar zijde. Bij niemand kwam de gedachte op, dat hij in plaats van te beschermen haar kwaad zou kunnen doen. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Graag reed Julie via een zandpad door het tropische regenwoud naar Grojokan Sewu, waarvan de naam letterlijk betekent Waterval Duizend. Het was een fascinerende aanblik hoe omgeven door een mantel van schitterende druppels het water zich van grote hoogte onder aanhoudend geraas zich stortte in het heldere bergmeer. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Buiten de grote schoolvakanties werden veel vrije dagen gevuld met logeerpartijen bij familie. Meestal betrof het zusters van Ma Fien. Zo logeerde Julie menigmaal bij oom Otto en tante Em Lincklaen Arriëns in Semarang. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Nog leuker waren de logeer partijen op een suiker-of tabaksonderneming. Oom Albert en tante Aaien Ameln hadden een zoon en een dochter, Fred en Loes, van dezelfde leeftijd als de kinderen Portier. Oom Albert was 'mijn' oom Frans Beem opgevolgd als administrateur van de onderneming Kemoedho. In de voortuin met het karakteristieke Shiwa beeld hebben in een wat latere periode ook Julie en Truus gespeeld. Vanuit Kemoedho ondernamen de beide gezinnen diverse uitstapjes.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Zij brachten een dag door in Kali Urang, een vakantieplaats op de helling van de Merapi. Het zwembad dat berucht was om het ijskoude water lag aan de voet van een grote heuvel, de Plawangan. Een groot deel van de dag lag het zwembad gevangen in de schaduw van deze heuvel tot de eerste verlossende zonnestralen verschenen om het water op te warmen. En als eindelijk de temperatuur tot een aangename hoogte was gestegen verdween de zon weer achter de horizon.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Van de Borobudur herinnert Julie zich, dat zij deze Hindu tempel meerdere malen heeft bezocht. Het was er altijd heel erg warm. Men doet er goed aan deze tempel te bezoeken bij zonsopgang- of ondergang en niet alleen vanwege de temperatuur. Het 'strijklicht' doet de reliëfs mooier en duidelijker uitkomen.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Parangtritis mocht aan het programma van uitstapjes niet ontbreken. Het was een toeristisch vissersplaatsje aan de zuidkust van Yogyakarta. Door de hitte op het strand werd je voor verkoeling in zee gedreven. Met nadruk werd er op gewezen geen groene kleding te dragen. De godin van de zuidzee, Dewi Lòrò Kidul, kon die kleur niet verdragen. Bij het zien van een in het groen geklede persoon ontstak zij in woede en sleurde de ongelukkige in de onderzeese kerker van haar kasteel. </span></span> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-49080930380602912582010-07-04T15:01:00.000+02:002010-07-04T15:04:03.922+02:00Solo<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } A:link { so-language: zxx } --> </style> <span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Pieter Portier en Josephine Portier -Mouthaan hadden voor de oorlog een groot oud huis. De afmetingen van de tuin waren in overeenstemming met die van het huis. Het erf werd omzoomd door talrijke vruchtbomen. Er bleef echter genoeg ruimte voor de kinderen over om in de tuin te leren fietsen en met de buurkinderen de in die tijd favoriete spelletjes te doen. Het echtpaar had zes kinderen, Ietje, Rena, Leo, Truus, Julie en de enige zoon Bob. Het verschil in leeftijd tussen de oudste dochter Ietje en de jongste Julie was zestien jaar. </span></span><p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Aan het ene eind van de Muloweg stonden aan weerszijden de Katholieke kerk en het Nonnenklooster. De beide gebouwen waren gescheiden door een heel smal deel van de weg, die zich na een honderd meter een drievoud aan breedte toenam. Direct rechts van de weg was het huis van de de familie Portier. Schuin tegenover de Portiers stond het Katholieke Seminarie, dat in de volksmond de 'Broederschool' werd genoemd. De weg vervolgend vond men aan de linkerzijde de Katholieke Lagere School en aan de rechterkant het paleis van prins Kusumoyudo.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">De weg eindigde bij een T-kruising. In het midden van de horizontale balk van de T was één van de poorten die naar het Mangkunegaran paleis leidde.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Rond 1900 werkte vader Piet Portier als klerk op het Residentie kantoor. Eén van zijn collega's heette Raden Mas Suparto, een jongen van adellijke afkomst. In 1916 volgde Suparto zijn oom op en werd prins Mangkunegoro VII. Tussen vader Portier en deze prins bestond niet alleen een vriendschappelijke maar ook een zakelijke relatie. Portier stond bekend om zijn ijzersterk geheugen, waarmee hij in de reeks eeuwenoude archieven de diverse contracten tussen de vorsten en de koloniale overheid kon terug vinden. Ook die andere Solose vorst Zijne Vorstelijke Hoogheid Susuhunan Paku Buwono X maakte graag gebruik van de kennis van Portier. Deze laatste vorst werd gemakshalve met 'de Sunan' aangeduid.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Het echtpaar Portier werd altijd uitgenodigd bij een feestelijke gelegenheid in het paleis van de Sunan, de Keraton Hadiningrat Surakarta of in dat van de Mangkunegoro, de Istana Mangkunegaran.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Vele Indonesische vorsten gedroegen zich als gezagsgetrouwe onderdanen van het Koninkrijk der Nederlanden. Zij vergaten echter niet, dat de Nederlanders in feite bezetters waren van hun land. De Sunan had een opmerkelijke manier om zijn ongenoegen hierover te laten blijken. Hij deed dit door de grenzen van de Nederlandse gedragsnormen wat op te rekken. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Een voorval tijdens één van de hofbals in de Keraton heeft zich onuitwisbaar in het familiegeheugen vastgeklonken: </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Ma Portier had de eer door de Sunan, die de Europese dansen uitstekend beheerste, ten dans gevraagd te worden. Tijdens een Weense wals maakte hij haar een compliment, 'Mevrouw, wat hebt U mooie benen.' Een halve eeuw later kon Ma Portier nog altijd met grote verontwaardiging opmerken, 'Hoe kon hij dat nou weten. Ik droeg toch een lange jurk. Onbeschoft is die Sunan.'</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Er deden talrijke verhalen de ronde hoe de Sunan zowel eenvoudige Nederlandse burgers als hoge ambtenaren schoffeerde om zijn ongenoegen met de koloniale overheersing tot uitdrukking te brengen. Of het allemaal echt gebeurd is kan helaas niet meer worden nagegaan.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Op de feesten aan het hof was het gebruikelijk, dat wanneer de Sunan een dame had uitgekozen voor een dans, hij zijn adjudant opdracht gaf de betreffende dame naar hem te begeleiden. Op een keer keek hij de vrouw verbaasd aan en zei tegen de adjudant, 'Ndah ini, yang lain. (Niet deze, die andere)'. Begeleid door de adjudant liep zij over de marmeren dansvloer terug naar haar plaats aan de overzijde van de zaal. Na een een knikje van de Sunan kreeg haar buurvrouw de eer om met zijne Vorstelijke Hoogheid te mogen dansen. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Bij een andere feestelijke gelegenheid had de Sunan drie keer of meerdere malen dezelfde danspartner. Als waardering liet hij de volgende dag bij deze knappe doch getrouwde dame, een grote diamant van zeldzame helderheid bezorgen. Met dank, doch niet zonder ontsteltenis, moest zij deze buitensporig grote attentie in ontvangst nemen. Al gauw kwam dit voorval terecht in het roddel circuit. Het werd sterk in twijfel getrokken, dat de ontmoeting met de Sunan zich had beperkt tot de dansvloer. En de diamant? Die werd in de verhalen alsmaar groter en kostbaarder. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Het was gebruikelijk, dat een Nederlandse ambtenaar van het Binnenlands Bestuur op gezette tijden bij de Sunan op audiëntie kwam om met hem de lopende zaken te bespreken. Het gebeurde een keer, dat tijdens een bespreking de Sunan naar een bediende wenkte en haar meedeelde, 'Kencing, kencing (Plassen,plassen).' Zij kwam toen met een plaspot en bracht deze vakkundig op de juiste plaats onder zijn kain. De Sunan ging onder het geluid van gedempt gekletter gewoon verder met het gesprek</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">De Sunan maakte graag reizen over Java buiten de grenzen van zijn rijk. Dit moest het Nederlands Indische Gouvernement met tegenzin toestaan. Het kostte veel geld om de Sunan met het gebruikelijke grote gevolg met de trein naar de gewenste bestemmingen te brengen. Erger vond men de toejuichingen van de samen gestroomde menigten in Surabaya en Malang. Hiermee maakte het volk duidelijk, dat zij de Sunan en niemand anders erkenden als de legitieme heerser over Java. </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">NB.</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">Zie voor de beschrijving van de tuin de verhalen:</span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">'Putri Solo' op de website </span></span><span style="color: rgb(0, 0, 128);"><span lang="zxx"><u><a href="http://www.doppert.nl/"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">www.doppert.nl</span></span></a></u></span></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family:Times New Roman,serif;"><span style="font-size:100%;">'Spelen in Solo' op de weblog 'vertellingenvanlouis' </span></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-36713278903196113902010-06-06T19:04:00.000+02:002010-06-06T19:06:37.285+02:003 Het Spoor<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;">± 1975</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na verloop van tijd kende ik alle menu's van de restauratiewagens uit het hoofd. Dat was zeker geen bijzondere prestatie van het geheugen. Er was weinig variatie in het voedselaanbod. Het was duidelijk, dat men geen rekening hield met een zonderling, die zo veelvuldig deze treinreis wenste te maken. Bij een overstap in Frankfurt maakte ik graag gebruik van de stationsrestauratie of de eetstalletjes op het perron. Men doet er het beste aan de nationale lekkernijen te nuttigen zoals een Bratwurst mit Bier und Schnaps. Het smaakt heel goed, dus het zal wel erg ongezond zijn. De combinatie van deze alcoholische versnaperingen noemt men hier 'ein strammer Max'. Zeer aan te bevelen als oppepper is 'schwarze Kaffee mit Weinbrand'.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op een avond reed ik naar huis met de Berglandexpress. Ik bestelde er een maaltijdsoep. Meestal is die best smakelijk en snel weg te lepelen. Maar dit keer vond ik in de soep een stuk vlees met een merkwaardige structuur. Gewoonlijk lopen in vlees de vezels min of meer evenwijdig. Tot mijn verwondering liepen hier de vezels op zeer regelmatige wijze loodrecht op elkaar. Na een nauwkeurige analyse kwam ik tot de conclusie, dat het hier textiel materiaal betrof. De dikte van de draden wees in de richting van een stukje dweil. Was het lapje per ongeluk of opzettelijk aan mijn maaltijdsoep toegevoegd? En als men het al opzettelijk met de soep had meegekookt, had men er dan kwade of goede bedoelingen mee gehad?</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In de miljoenenstad Jakarta woonde Pak Sidin. Hij verkocht zelf bereide soto ayam. Deze kippensoep transporteerde hij middels een duwkarretje met aan de voorzijde een ijzeren steunstang. In een bepaalde wijk van de stad had hij een vaste standplaats. Hij begon op een tactisch goed gekozen tijdstip met de verkoop van de soep, namelijk midden op de dag om twaalf uur. In de loop van de ochtend had men in de hete tropenzon door transpireren veel vocht en zout verloren. De consumptie van soto ayam was een bijzonder aangename wijze om dit verlies aan te vullen. Pak Sidin was wereldberoemd in de omgeving rond zijn verkoopplek. Nog voordat hij zijn plaats had ingenomen hadden zich reeds een aantal wachtende klanten verzameld. Zijn soep had ook iets bijzonders. Behalve de geur van een verrukkelijke soto ayam hing er nauw merkbaar ook een speciaal aroma, dat een onweerstaanbare eetlust opwekte. Menige klant liet zich daardoor verleiden een tweede portie te nemen. Gewoonlijk was na een uur de inhoud van de grote pan tot op de bodem uitverkocht.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Bij zijn thuiskomst bereidde Pak Sidins vrouw voor haar man altijd een mok kopi tubruk. Dat is gemalen koffie waar over heen kokend water wordt gegoten. Zij roerde voorzichtig in de koffie en veegde met het lepeltje de korrels van de rand alvorens hem de mok te overhandigen. Hij stak dan meteen een krètèk sigaret op. Lang konden zij van dit dagelijkse samenzijn niet genieten. De soeppan moest worden schoongemaakt alvorens bacteriën, kakkerlakken en ander ongedierte zich te goed gingen doen aan de etensresten. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na een grondige reiniging van de pan vulde Pak Sidin deze met water en zette hem op een matig vuur. Zodoende had hij de tijd om rustig een bad te nemen voordat het water kookte. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> In de badkamer kleedde hij zich uit en pakte zijn ondergoed op. Met een paar grote stappen was hij in de keuken, waar hij het in de pan liet glijden. Daarna rende hij weer terug naar de badkamer. Zijn gezin schonk er geen aandacht aan, dat hij elke dag geheel naakt van de badkamer naar de keuken en terug flitste.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Langzaam goot Pak Sidin de steelpan met water over zijn stoffig en bezweet lichaam. Vervolgens zeepte hij zich grondig in met Unicura zeep en sloeg geen plekje over. In zijn zwart golvend haar liet hij de shampoo schuimen waarbij grote vlokken met een pets op de grond vielen. Tenslotte spoelde hij met een paar pannetjes water de zeep weg. Na zich afgedroogd te hebben trok hij de kraakheldere kleren aan, die zijn vrouw had klaar gelegd.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Hij begaf zich nu naar de keuken. Daar viste hij met een tang zijn ondergoed uit de pan waarbij het speciale aroma in het water achter bleef. Hij vervolgde de bereiding van de soto ayam op een wijze, die de strengste hygiënische toets kon doorstaan.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Pak Sidins huis lag in een volksbuurt, waar de mensen in kleine huizen dicht op elkaar woonden. Het was moeilijk zo niet onmogelijk om iets voor eeuwig geheim te houden. Uiteindelijk lekte het recept van zijn soto ayam bereiding uit. Op een dag liep Pak Sidin met zijn karretje naar zijn verkoopplek. Plotseling bleef hij stokstijf staan.Vanuit de verte zag hij, dat er twee mannen stonden in plaats van wachtende klanten. Vele jaren geleden had hij zoiets meegemaakt. Hij keerde zich met zijn karretje om, sloeg een zijstraat in en ging naar huis. Hij hield zich voorlopig niet bezig met de vele vragen, die op hem af kwamen. Net als toen luisterde hij naar zijn gevoel, 'Ga gauw verhuizen naar een andere wijk'. Dat was geen groot probleem; Pak Sidin was verre van onbemiddeld. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-38135028175402869942010-06-06T19:00:00.001+02:002010-06-06T19:02:41.686+02:002 Het Spoor<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">±1970</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In zijn streven mij te behoeden voor elk mogelijk onheil nam de 'kebon van Tjoekir' zeer drastische preventieve maatregelen. Hij nam bezit van mijn geest en stuurde mijn verlangens en plannen. Hoe kwam ik anders op het waanzinnige idee om de nachttrein te nemen van Londen naar Aberdeen, terwijl al mijn vakgenoten met British Caledonian vlogen om aldaar het congres te bezoeken. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> Onze reisafdeling had alles gedaan om het mij zo comfortabel mogelijk te maken. Men had voor mij een eenpersoons slaapcoupé besproken opdat ik heerlijk fit en uitgerust mijn voordracht kon presenteren. De conducteur verzekerde mij, dat hij hoogst persoonlijk mij zou wekken voor het ontbijt met thee of koffie.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> In het Verenigd Koninkrijk moet men overigens wel oppassen bij het gebruik van deze dranken. Het is hier de gewoonte om de thee met melk en de koffie met melk zodanig te bereiden, dat er tussen de beide vloeistoffen hoegenaamd geen visueel verschil is waar te nemen. Om niet voor een barbaar van het vasteland aangezien te worden, moet men alle zintuigen mobiliseren om toch het onderscheid tussen thee en koffie vast te stellen. Het getuigt hier van een verfijnde beschaving wanneer men de juiste zoetmakers weet te kiezen; de witte kristalsuiker dient aan de thee te worden toegevoegd en de bruine rietsuiker aan de koffie. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Na wat gelezen te hebben begaf ik mij ter ruste. Het zou best wel lukken, dacht ik, om de slaap te vatten bij de wiegende beweging van de wagon en het eentonige kedèng-kedèng geluid van rails en wielen. Dat was echter een misrekening. Vlak voordat ik in slaap viel verminderde de trein knarsend en piepend zijn vaart. De trein stopte en het werd heel stil. Dan opeens voer een schok door de wagon gepaard aan het geluid van botsende buffers. De wagon voelde ik achteruit rijden, dan weer vooruit; daarbij hoorde ik weer de buffers tegen elkaar slaan en het metalen geluid van het ontkoppelen en koppelen van de rijtuigen. Het was mij duidelijk, dat men bezig was de trein te rangeren.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Nadat ik op deze wijze klaarwakker was gemaakt, reed de trein weer verder. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Vlak voordat ik bijna insliep stopte de trein en werd er weer gerangeerd.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Even voordat ik ten derde male dreigde in te slapen volgde een reprise van de rangeergeluiden.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het verhaal dreigt even eentonig te worden als de kedèng-kedèng klanken van een rijdende trein.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Zonder rekening te houden met mijn slapeloze nacht deed mijn reiswekker onbarmhartig rinkelend zijn plicht; tijd om op te staan. Uit de kraan van de wastafel liep een dun straaltje water dat met het ritme van de trein heen en weer slingerde. Het lukte mij slechts zeer ten dele om de slaap uit mijn ogen te wassen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik putte troost uit het feit, dat ik van een echt Engels ontbijt mocht genieten. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Inderdaad kwam na een klop op de deur de conducteur met als voorproefje van het ontbijt een kop thee en een biscuitje en leek daarmee zijn welgemeende 'Good morning' te willen onderstrepen. Ik bedankte hem met een,'Thank You very much indeed', en verwachtte, dat er nog twee stewards zouden komen om de rest van het eten te serveren. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik wachtte en wachtte en wachtte, maar er kwamen helemaal geen stewards. Tot mijn grenzenloze verbazing bleek het hele ontbijt slechts te bestaan uit het eerder genoemde kopje thee met het armzalige biscuitje. Er was dus geen koffie, melk, corn flakes, roerei, gebakken ham, marmelade, toast, boter, witte bonen in tomatensaus, gerookte schelvis, tomaat, gebakken worstjes, sinaasappelsap en havermoutpap. En dat was toch wel het minste wat je mocht verwachten van een ontbijtje in de trein. Het werd mij op dramatische wijze duidelijk gemaakt: Het karige ontbijt was het symbool van 'the End of the British Empire'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op het station van Aberdeen bekeek ik de stadskaart en vond er de locatie van mijn hotel. Ik dacht, dat de de afstand makkelijk te voet afgelegd kon worden ondanks mijn slechte nachtrust en minimale portie ontbijt. Helaas was het een pijnlijke zelfoverschatting van mijn fysieke kracht; het bleek allerminst een makkelijke wandeling. Ik wilde niet, dat mijn vakbroeders aan mij konden zien welke nachtelijke ontberingen ik had doorstaan. Zodra ik het hotel in het vizier kreeg verving ik mijn slome slepende pas door een energieke ferme tred. In de lobby trof ik een paar collega's aan. Ik weerstond de verleiding van de lederen fauteuils, bleef stoer staan, trok mijn mondhoeken omhoog en vroeg hen schijnbaar opgewekt, hoe hun vliegtocht was geweest. Hun reactie was niet bepaald vrolijk. Kort voor de landing moesten zij hun schoenen uittrekken, de veiligheidsgordel strak aantrekken, voor over buigen en met de handen het hoofd beschermen.Na de landing werd hen verzocht rustig en snel het vliegtuig via de opblaasbare glijbaan te verlaten. Wat er aan de hand geweest was, werd hen niet prcies verteld. De luchtvaartmaatschappij was erg terughoudend met het geven van informatie. Het zou slechts een voorzorgsmaatregel betreffen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De Kebon van Tjoekir, de beschermengel van onze familie, had mij niet slechts behoed voor een 'bijna ongeluk'. Hij had ook voorkomen dat ik op ontluisterende wijze het vliegtuig moest verlaten door met de schoenen in de hand via een glijbaan de Schotse bodem te betreden.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In Beieren bezat mijn firma een een dochtermaatschappij. Deze Duitse dochter was bijna even groot als de Nederlandse moeder. In het laboratorium van deze vestiging werd, evenals in de onze, onderzoek en ontwikkelingswerk verricht op het gebied van kunststoffen en synthetische garens.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor een goede afstemming van de werkzaamheden reisde ik gedurende enkele maanden bijna wekelijks met de trein naar het Duitse laboratorium.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Er reden drie internationale treinen door Duitsland. De oudste was de Berglandexpress. Afgaande op de in de Duitse, Franse en Italiaanse taal gestelde gebodsborden reed de trein ook door Zwitserland. De andere twee treinen waren duidelijk producten van het naoorlogse Deutsche Wirtschaftswunder. Ze droegen de dichterlijke namen Rheingold en Lorelei. De inrichting van de restauratiewagens met schemerlampjes was net als die van vijftien jaar geleden; het leek als of de tijd hier had stilgestaan. Nieuw waren de panorama rijtuigen. Ze leken op de Engelse dubbeldeksbussen, alleen bestond hier het bovenste dek uit grote ramen en een glazen dak. Voor een groot deel van het traject reed de trein langs de zuidelijke oever van de Rijn. Het rivierlandschap is magnifiek. Aan de overkant zag je dorpjes als een verzameling poppenhuisjes. Anderzijds waren er heuvels waarop kasteelruines de omgeving domineerden. Op de rivier voeren traag de rijnaken en een plezierboot. Voor mij was het als een mooie natuurfilm, die niet meer boeit nadat je hem tienmaal gezien hebt. Op een keer reed ik in de schemering naar huis en had een mooie plaats in de panorama wagon gevonden. De straatverlichting van de dorpen floepte aan en opeens ontstonden er eilandjes van licht op de noordoever van de Rijn.Het moet rond 19.00 uur geweest zijn. Hoe mooi ook; eerlijk gezegd zat ik liever thuis op de bank om met mijn gezin naar Pipo de Clown te kijken. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het laboratorium was verbonden aan een grote fabriek waar synthetische garens en vezels werden geproduceerd. Het industriecomplex lag in een onbebouwde kom. Niet ver daar vandaan lagen een aantal dorpen waar veel personeelsleden huisvesting hadden gevonden. Vanwege de goede spoorverbinding verbleef ik meestal in het stadje Obernburg. Ik had er de keuze tussen vijf kleine hotelrestaurants. Zonder uitzondering waren de kamers keurig ingericht en bezwangerd van de geur van schoonmaakmiddelen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In één van deze hotels had ik een minder aangename evaring. Ik arriveerde om acht uur 's avonds. De eigenares had slechts een zolderkamer voor mij, omdat het hotel vol was. Het was merkwaardig, dat ik geen enkele andere hotelgast kon ontdekken. De volgende dag deelde ik de ontbijtzaal slechts met twee andere gasten. Na het ontbijt wilde ik in de slijterij aan de overkant van de straat een fles Eiswein kopen. Ik nam mijn weekendtas mee om de fles tussen de kleren tegen breuk te beschermen. De hotel eigenares hield mij tegen en verbood mij het hotel te verlaten zonder eerst te betalen. Na de hotelrekening te hebben voldaan kocht ik de begeerde fles Eiswein. Met een zuur gezicht gaf de eigenares mij toestemming om in de lobby te wachten. Gelukkig duurde het niet lang voordat de Mercedes taxi van de zaak mij kwam ophalen. Ik stapte in de auto zonder een blik op de eigenares te werpen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In de auto echter rees bij mij de gedachte, dat de hotelhoudster mij wellicht had aangezien voor een criminele allochtoon. Eerlijk gezegd, ik kon het haar niet euvel duiden. Ik heb namelijk mijn uiterlijk niet mee. Keer op keer overkwam het mij, dat ik op het Londense vliegveld Heathrow </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">door de douane er uit werd gepikt om aan een grondige visitatie te worden onderworpen. En als men mij over het hoofd had gezien, dan hoefde ik alleen een paar keer snel naar links en rechts te kijken en ja hoor, mijn koffer moest weer open. Ik hoor nu de lezer luidkeels denken, 'Sukkel, dan vul je toch je koffer met stinkende, beschimmelde ongewassen sokken!' Inderdaad een geweldig mooi plan. Het was voor mij helaas niet uitvoerbaar. Ik woonde weliswaar in een huis met een tweede verdieping en vijf slaapkamers, maar ik moest deze woonruimte delen met een lieve echtgenote en vier kinderen. Geen van hen was bereid toestemming te verlenen om in huis een berg ongewassen sokken te laten beschimmelen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-32661750650421708462010-06-06T18:56:00.001+02:002010-06-06T18:58:28.356+02:001 Het Spoor<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> Elk jaar was ik blij en opgelucht, wanneer mij weer een Rijksstudiebeurs werd toegekend. Ik ontving altijd het maximale bedrag, dat slechts werd verleend aan de allerarmste studenten. Helaas bleef de hoogte van de toelage vele jaren constant en werd er geen rekening gehouden met de prijs-en loonontwikkeling. Het was een financiële noodzaak, dat ik een vacantiebaan moest nemen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Zonder moeite vond ik werk als stationsassistent op het station Staatsspoor, dat nu 'den Haag Centraal' genoemd wordt.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Met een tiental andere vacantie werkers was het best gezellig. In 1955 kon slechts een zeer klein percentage van de bevolking zich een auto permitteren. Tijdens de vacanties stroomden de bosrijke gebieden vol met touristen uit de grote steden. Het waren allemaal fietsvacanties. Elke dag werden er een dozijn of meer goederenwagons volgeladen met fietsen naar diverse vacantie oorden getransporteerd. Na ca. twee weken kwamen deze fietsen weer terug. Zij moesten dan van de perrons naar de stalling worden gereden. Wij kregen er handigheid in om met twee fietsen te rijden. Een klein deel van ons werk bestond uit het laden en lossen van wagons met dozen en kisten.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Voor het dragen van de bagage van de passagiers waren twee witkielen aanwezig. Dat waren er veel te weinig. Zo zag ik een keer een stokoude dame moeizaam zeulen met een grote lederen koffer. Gedreven door de courtoisie, die deel was geweest van mijn opvoeding liep ik op haar toe. Met een van dank stralend gelaat aanvaardde zij mijn hulp. Nadat ik de koffer in de achterbak van de taxi had geplaatst, drukte zij mij met een woord van dank een kwartje in de hand. Met enige verwondering keek ik naar het kwartje. Betaald worden voor hoffelijkheid, dat was toch raar! Het is een fooi, schoot mij te binnen. Dat is echt krankzinnig. Aan mij geef je toch geen fooi! Ik was even vergeten, dat ik niet meer de jongen was, die op de plantage in één van de grote huizen woonde. Een huis met een tuin waar in ik kon rondfietsen. Nee, ik was nu een stationsassistent, die ongeschoolde arbeid verrichtte.Het was eerlijk werk en daar is niets mis mee. En een fooi is een materieel bewijs van erkentelijkheid. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij tijdelijke werkkrachten hadden gezamenlijk met de vaste stationsarbeiders een fooienpot, waarvan de inhoud wekelijks werd verdeeld. Het leverde een paar dubbeltjes op; genoeg voor een een gebakken bokking van het visstalletje op de Valkenboslaan of een hongerstillend puddingstukje van het Wittebroodskind op het Thomsonplein. Nadere informatie over de consistentie van een puddingstukje is niet overbodig. Het lijkt samengesteld uit koekrestanten die onder hydraulische druk worden samengeperst tot een miniklinker.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het werk op het station vergde geen al te grote geestelijke inspanning. Er was ruim voldoende tijd om weg te dromen en je gedachten te vullen met interessantere zaken. Deze bezigheid was echter niet zonder gevaar. Na een goederenwagon met fietsen en dozen geladen te hebben liep ik in gedachten verzonken achter de andere stationsassistenten naar het schaftlokaal. En toen gebeurde onontkoombaar het voorspelbare; ik stapte mis en viel van het perron naast de rails. Enkele tientallen meters bij mij vandaan kwam een trein aanrijden op weg naar het rangeerterrein. Er bleef mij geen tijd om op het perron te klauteren, dus drukte ik mij plat tegen het perron aan. In mijn beleving rolden tergend langzaam de wielen voorbij. Ik mankeerde totaal niets. Ik legde de palmen van mijn handen op het perron alsof het de rand van het zwembad was. En toen, armen strekken, sprong, zwaai met een been en hup ik stond weer op het perron. Geen van mijn collega's had mijn afwezigheid opgemerkt.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Was het de 'kebon van Tjoekir', de beschermengel van de familie, die mij had gered? </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op het station was tegen de overkapping aan een cabine gebouwd met grote ruiten van waar je alle perrons kon overzien. Je kwam er middels een trap. Om begrijpelijke reden zat het glazen kamertje meestal op slot en werd de sleutel zorgvuldig bewaard. In dit kleine heiligdom bevond zich namelijk de microfoon waarmee de luidsprekers werden bediend. De stationschef in hoogst eigen persoon vroeg mij, of ik de 'moderne' talen sprak. Gedreven door mijn ijdelheid zei ik tegen deze hoge autoriteit, 'Ja meneer'. Zodoende schalde mijn stem met een verre van volmaakt gesproken vreemde taal menigmaal door de luidsprekers over de perrons. Het waren meestal berichten met dezelfde strekking, zoals bijvoorbeeld:</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">'Un message pour Madame de Pompadour. Madame de Pompadour est priée de se rendre à l'office de gare'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">of</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">' There is a telephone call at the ticket office for mister Charles Stuart. Mister Stuart, to the ticket office'.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Vanuit de cabine kon ik zien, hoe de betreffende persoon haastig naar het kantoor liep. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het omroepen in vreemde talen was een taak, die niet in mijn arbeidsovereenkomst was vastgelegd. Ik verwachtte dus hier extra voor beloond te worden. Niets daarvan. Ik kreeg helemaal niets en ervoer dit als een schrijnend onrecht. Het was echt een schoolvoorbeeld van uitbuiting. Een samenzwering van het internationale grootkapitaal tegen een eenvoudige stationsarbeider. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">'sAvonds rolden de treinen uit de richting Duitsland binnen. In de restauratievoertuigen brandden heel gezellig de roomkleurige schemerlampjes. Het zou vast erg duur zijn om in een rijdende trein te dineren. De passagiers, die uit het rijdend restaurant stapten, waren vaak voorzien van karakteristieke kledingstukken. De mannen droegen een trench coat. Zoals de naam al zegt; deze jas was bestemd om in de loopgraven te worden gedragen. Hoewel er gelukkig nergens een oorlog of loopgraaf te bekennen was, droeg men het graag. Het stond namelijk deftig; het model had behoord tot de uitrusting van de Britse officieren. De dames waren meestal voorzien van een hoed waar aan de voorzijde een wijdmazig stuk muskietengaas met nopjes hing. Een voile heette dat. Het was een primitieve en weinig effectieve methode om rimpels te maskeren. Tegenwoordig laat men de boel strak trekken door een plastisch chirurg. Allemaal rijke stinkerds, handlangers van het grootkapitaal; dat was duidelijk. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Eén van mijn taken was het schoonhouden van de perrons. Het station beschikte niet over een stofzuiger, die hiervoor geschikt was. Alles moest handmatig geschieden. Voor het hanteren van een bezem was het bezit van spierbeheersing en inzicht een dwingende vereiste. Ik had hulp van een nieuw aangestelde collega, die nog nooit eerder een perron had geveegd. Hij had dus nog een heel lange weg te gaan alvorens hij de daarvoor vereiste bekwaamheid zou hebben verworven. Zijn werktuigen bestonden uit een grote katoenen zak en stoffer-en-blik. Met de laatste verwijderde hij de hoopjes materiaal, die ik bij elkaar had geveegd, waarna hij deze in de zak verzamelde.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het was die middag vrij druk op het station. Het leek mij het juiste ogenblik om mijn grote vakbekwaamheid in het perronvegen te demonstreren ten overstaan van een groot publiek. Met zwier mijn bezem hanterend laveerde ik tussen de wachtende passagiers. Ik had geen applaus verwacht, maar op zijn minst toch wel bewonderende blikken. Maar zelfs van dat laatste bleef ik verstoken. Desondanks bleef ik trots, dat ik de klus in zo een korte tijd geklaard had. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Maar het was niet goed. Een ambtenaar van het kantoor kwam mij zeggen, dat er klachten waren van de wachtende reizigers over het opwaaiende stof van mijn bezem. Ik had zo mijn best gedaan en het was nog niet goed. Het was bijzonder demotiverend. Een week later nam ik voorgoed afscheid van mijn functie als stationsassistent. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">1955 was een voor mij gedenkwaardig jaar. Een ongelukkige relatie werd beëindigd. Maar ik had geluk. Er kwam een begin van een verbintenis, die nu al meer dan een halve eeuw voortduurt.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-71682095955811473742010-04-13T19:22:00.002+02:002010-05-02T18:33:56.049+02:00Theater<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><i>
<br /></i></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><i>In het gevangenkamp had ik twee vurige wensen: De eerste was een portie nasi goreng met fijngesneden ham en een spiegelei; de tweede een toverdrank om me onzichtbaar te maken. Aan beide verlangens kon niet worden voldaan. De tweede wens behoeft wellicht enige toelichting. </i> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><i>Eén van de overlevingsstrategieën was : Zorg dat je niet opvalt, want anders word je aangewezen om een rotklus op te knappen. Of je krijgt klappen omdat je brutaal keek of niet diep genoeg had gebogen enz. Vandaar het verlangen naar een toverdrank om je onzichtbaar te maken.</i></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"><i>'Zorgen, dat je niet opvalt' groeide uit tot een bizarre karaktertrek, die je niet gauw kwijtraakte. Het was een deel van je persoonlijkheid geworden, dat strijdig kon zijn met het aangeboren karakter. </i> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Uit mijn drie hobbies koos ik als beroep die, welke mij toen het meest fascineerde. Het was een tijd waarin er werk was in overvloed. In vrijwel alle professies was een tekort. Een ieder, die een beetje kon lezen en schrijven kon meteen aan de slag. Zo kwam ik te werken op een onderzoeksinstituut.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Met lekker een beetje rotzooien op een laboratorium verdiende ik een flinke korst brood voor mijn gezin. Wat mij vooral aantrok was, dat je rustig je werk kon doen zonder op te vallen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Maar dat bleek een ernstige misrekening.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij, mijn collega's en ik, moesten op gezette tijden verslag uitbrengen van de resultaten van ons onderzoek. Dit werd gedaan in de vorm van een voordracht. Het publiek bestond uit specialisten van andere afdelingen en de directie van het instituut.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De tijd ging razendsnel om. En toen was het mijn speekbeurt. Met knikkende knieën en angstzweet gutsend uit mijn poriën schoof ik achter het spreekgestoelte. Een zwart buisje was als een pistool op mijn hoofd gericht. Ik tikte er een paar keer tegen. 'TOK, TOK, TOK', klonk het oorverdovend. Een technicus uit het publiek snelde toe, greep de microfoon, draaide aan de knop en bracht zodoende het geluid terug naar het juiste niveau. Uit de bijzondere bekwaamheid waarmee deze handeling werd verricht kon een ieder afleiden, dat hij behoorde tot de orde der hoger opgeleiden. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">' Dames en heren. Graag wil ik u deze middag iets vertellen over diffusieverschijnselen bij het natspinnen van polymeren ...................</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Tenslotte wil ik degenen noemen die een grote bijdrage geleverd hebben aan dit onderzoek: Jeannette van Laar, Gert-Jan Harmsen en Jeanette van Dijk'.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">'Bedankt voor uw aandacht'.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik weet niet of het applaus wel of niet echt gemeend was. In ieder geval streelde het geluid in zekere mate mijn ijdelheid. Het bleef echter een schamele compensatie voor de angsten, die ik had uitgestaan. Toch moet ik zeggen, dat een groot deel van mijn plankenkoorts wegviel, nadat ik de eerste woorden had uitgesproken. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De voordrachten die mijn collega's en ik presenteerden op internationale congressen waren zorgvuldig geselecteerd. Zij mochten geen onderwerpen bevatten, waaruit een octrooi kon voortvloeien. Met andere woorden, de concurrentie mocht er geen direct voordeel uit halen. De lezingen gaven een beschrijving en verklaring van fysische of chemische verschijnselen. Onze voordrachten beperkten zich tot slechts enkele malen per jaar ; het was niet ons beroep zoals bij docenten in het onderwijs. Voor de firma vormden wij een visitekaartje en maakten in feite reclame als een 'sandwich man' in een winkelcentrum. Dat betekende, dat een lezing niet alleen de toets van de wetenschappelijke kritiek kon doorstaan, maar zij moest ook goed worden gebracht. Wij kregen de gelegenheid om lessen te volgen in 'Spreken in het Openbaar'. Het belangrijkste advies was: Doe het uit je hoofd en kom los van de lessenaar.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Dat was geen eenvoudige opgave. Je kon de vloer om je heen niet bezaaien met spiekblaadjes zoals de cabaretier Wim Kan. De techniek was toen nog niet zover, dat er links en rechts van je beeldbuizen met tekst konden worden opgesteld. Dat zou echt ideaal zijn. Je kon dan alle teksten rustig oplezen en je concentreren op het maken van stoere gebaren en het trekken van vastberaden gezichten. Je leest eerst rustig de tekst van het linkerbeeldscherm en dan van het rechter, vervolgens weer van het linker en dan weer van het rechter .........Langzaam draait je hoofd naar links en dan naar rechts alsof je kijkt naar een tenniswedstrijd in slow motion.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Uit het hoofd vertellen? En wat als je een 'black out' krijgt? Het kan iedere podiumkunstenaar overkomen. Ik ontmoette een keer een gewezen balletdanseres. Zij vertelde mij,'Alle nachtmerries, die je in mijn vak kunt krijgen, werden bij mij werkelijkheid. Een keer was ik zo geconcentreerd op het dansen, dat ik in de orkestbak viel. Ook ben ik eens gestruikeld en viel met een bons op de planken. Mijn danspartner heeft mij toen met sierlijke bewegingen overeind geholpen, waardoor het leek of die val er bij hoorde. Het ergste vond ik wel de 'black out'. Ik wist opeens helemaal niet meer welke serie passen ik moest maken. Ik huppelde wat rond en deed alsof het er bij hoorde'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Als wij bij het presenteren van een lezing een 'black out' zouden krijgen dan konden wij natuurlijk ook wel wat rond huppelen. Ik vrees echter dat het publiek al vrij snel in de gaten zou krijgen, dat het gehuppel echt niet bij de wetenschappelijke voordracht hoorde. Na de nodige ervaring te hebben opgedaan had ik de volgende methode om een 'black out' op te vangen: Je leert de voordracht uit het hoofd. De volledige tekst houd je binnen handbereik op de lessenaar. In de kantlijn teken je plaatjes, die betrekking hebben op de er naast getypte tekst. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Eens in het jaar werd er op het onderzoeksinstituut een cabaretavond georganiseerd. De spelers en tekstschrijvers behoorden allen tot het hoger personeel. Allerlei situaties binnen en buiten de firma werden geparodieerd. De grootste belangstelling ging naar de sketches waarin op ludieke wijze allerlei maatregelen van de directie aan de kaak werden gesteld. Dit werd door de directie sportief opgevat en hogelijk gewaardeerd. Wij konden in onze kritiek vrij ver gaan. Wij waren niet alleen hun naaste medewerkers, maar onder ons bevonden zich ook hun mogelijke opvolgers.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De avond was uitsluitend toegankelijk voor leden van het hoger personeel, hun partners en enkele vertegenwoordigers van de vakbond. Op de generale repetitie mochten de kinderen komen kijken. Op de avond van de uitvoering zaten de echtgenoten met plaatsvervangende plankenkoorts zonder te lachen stijf op hun stoelen. Hadden ze gedacht een gewone gifmenger of fietsenmaker getrouwd te hebben en dan deed hij zulke rare dingen op het toneel.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De eerste jaren op het instituut hield ik mij op de achtergrond en beperkte mij tot het schrijven van </p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> teksten. Later speelde ik mee om van mijn spreekangst af te komen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In een gebouw van een gemeentelijke instelling werd een cursus dramatische expressie gegeven. Ik besloot daar aan deel te nemen. Wellicht kon ik hiermee mijn verlegen houding kwijt raken.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Wij oefenden in het spontaan reageren op allerlei situaties en deden veel aan rollenspellen. Op de laatste cursusavond kregen wij het volgende rollenspel:</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Drie tafels werden tegen elkaar geschoven. 'Stel je nu voor, dat daar je overleden moeder op ligt. Je komt van die deur binnen; je loopt om je moeder heen; laat zien hoe je afscheid van haar neemt en tenslotte verlaat je door dezelfde deur de rouwkamer'. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De andere cursisten stonden langs de muur opgesteld en keken toe hoe echt je deze droevige gebeurtenis kon spelen. Het werd een wedstrijd wie er het best kon huilen. Tussen het snikken door werd er gejammerd hoe vreselijk zij hun moeder zouden missen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Mijn beurt! Mijn hartslag schakelde over naar een hogere frequentie en grotere amplitude. Ogenschijnlijk heel rustig verliet ik de kamer. Op de gang haalde ik drie keer heel diep adem en schraapte mijn keel. Het laatste bleek weinig effect te sorteren.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Ik liep langzaam de kamer in. Bij de aaneengeschoven tafels aangekomen begon ik met schorre stem mijn monoloog, 'Nooit, nooit, nooit heb je mij gaccepteerd zoals ik ben.... Toen je wist dat ik homo was verdampte je moederliefde.... Nooit, nooit meer was ik echt een zoon van je.... Wat ik ook voor je deed.......Nooit, nooit, nooit....'</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Met gebogen hoofd schuifelde ik de kamer uit.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Op de gang wachtte ik een paar tellen en ging vervolgens opgelucht glimlachend weer de kamer in. Het was er doodstil. 'Welk slachtoffer is er nu aan de beurt?' vroeg ik opgewekt. Iedereen zweeg en keek voor zich uit. Na enige tijd verbrak de cursusleider de stilte,'Wij gaan nu iets anders doen.' </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Twee dagen voordat ik naar Wenen zou vertrekken om een voordracht te houden op een Cellulose congres kreeg mijn moeder een hersenbloeding. Vanzelfsprekend wilde ik deze afspraak afzeggen. De huisarts en de specialist verzekerden mij echter, dat de situatie niet levensbedreigend was. Niet geheel gerust ben ik toch vertrokken. Elke dag belde ik Julie op vanuit mijn hotel om te vragen hoe het met Mam ging. Gewoonlijk belde ik Julie nadat ik de lezing op een congres had gehouden, 'Alles is goed gegaan. Hoe is het met jullie? Is er nog iets gebeurd.....'</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Het congres werd gehouden in de bomvrije kelder van het hotel. Het moge duidelijk zijn , dat wij niet belangrijk genoeg waren als doelwit voor een bomaanslag. Deze veiligheidsmaatregel gold voor de ministers van de olielanden, die er hun bijeenkomsten hielden om er mede de prijs van de benzine aan de pomp te bepalen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De lezingen werden in het Engels of Duits gepresenteerd. Het gesproken woord werd simultaan vertaald. Middels een koptelefoon kon je de taal van je keuze horen. De Nedelandse aanwezigen waren makkelijk te herkennen; zij maakten geen gebruik van de koptelefoon.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Behalve Nederlandse was er ook een aantal Duitse employés van onze firma aanwezig. Een grondstoffen leverancier nodigde ons allen uit voor een diner in een wijnkelder. Het was erg gezellig en het gebodene buitengewoon lekker. Als besluit werd er cognac en koffie met een chocolaatje geserveerd. Van cognac kan ik moeilijk inslapen en met koffie heb ik hetzelfde probleem. Het vlees is zwak en de geest niet veel beter. Ik liet mij verleiden tot inname van beide vloeistoffen.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Zoals te voorzien bleef ik de hele nacht klaarwakker. Klein foutje in het draaiboek; de volgende dag moest ik mijn voordracht houden. Met mijn ogen wijd open kreeg ik, wellicht onder invloed van de twee vloeistoffen, het idee om iets dramatisch in mijn lezing te vlechten. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">De reiswekker ging af zonder dat ik een ogenblik had geslapen. Met branderige ogen en pijnlijk stijve spieren stond ik op. Een warme douche gevolgd door een ontbijt met twee koppen zwarte koffie brachten geen verbetering in mijn lichamelijke conditie. </p> <p style="margin-bottom: 0cm;">In de congreszaal zat ik loom in mijn stoel en was nauwelijks in staat de voordrachten te volgen en te begrijpen. Half ingedut hoorde ik de stem van de voorzitter,' Ladies and gentlemen, I am very pleased to introduce..........' MIJN BEURT. Er ging een siddering door mijn lichaam; automatisch werd de kraan van het adrenaline reservoir vol open gedraaid; als bij toverslag werd de branderigheid in mijn ogen en de pijn in mijn spieren door de hormonen weggespoeld. Lopend naar het podium fluisterde een Duitse collega mij toe, 'Hals-und Beinbruch'. In theater kringen betekent dit 'Sterkte en veel geluk'. Je moet het maar weten.</p> <p style="margin-bottom: 0cm;">Halverwege mijn lezing probeerde ik er drama in te brengen. De betreffende passage laat ik voor een goed begrip in het Nederlands volgen. Ik boog het hoofd en sprak met met treurige stem, <i>'Zoals dus blijkt is CMC totaal niet geschikt als flocculant', </i><span style="font-style: normal;"> in de stilte die volgde, telde ik in mijzelf tot vijf en sprak vervolgens opgewekt lachend '</span><i>Maar niets is zo effectief als CMC wanneer dit wordt gebruikt als dispersiemiddel in boorspoelingen......'.</i><span style="font-style: normal;"> Er kwam duidelijk hoorbaar een zucht van verlichting uit de zaal.</span><i> </i> </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Na afloop klonk er meer applaus dan gewoonlijk. Gold het voor de inhoud van mijn lezing of voor het snuifje drama in de voordracht.</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">In het vragen kwartiertje had een Duitser grote moeite om zijn vraag aan mij in het Engels te formuleren. 'Bitte, sprechen Sie mal Deutsch. I will answer in English', stelde ik voor.</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">In de pauze werd ik door een een landgenoot van hem aangesproken. Hij verwonderde zich er over, dat ik afwisselend Duits en Engels kon spreken, 'Es sind doch ja beide Fremdsprachen für Sie?'</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Dat was een geweldig compliment voor het toenmalige Nederlandse onderwijs.</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Voor thuis kocht ik de originele Weense Sachertaart. Het namaakproduct van onze Velpse</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <span style="font-style: normal;">banketbakker Teunissen was lekkerder.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">In 1973 verscheen in vrijwel alle dagbladen de volgende advertentie: 'Voor de tv-serie 'De Stille</p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <span style="font-style: normal;">Kracht' van Louis Couperus hebben wij dames en heren met een Indisch uiterlijk nodig om hier in te figureren. Sollicitaties kunt U richten naar.........'</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Dit was voor hen die aan het bovenstaande signalement voldeden een uitgelezen kans om van nabij tv-opnames mee te maken. Vanzelfsprekend heb ik naar deze figurantenrol gesolliciteerd. Met succes. Het leek alsof mijn moeder daar trotser op was dan op de verzameling examens waarvoor haar jongste zoon in de loop van vele jaren voor was geslaagd.</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">De één na de ander kregen wij, figuranten, een behandeling van een grimeur. Toen mijn beurt gekomen was nestelde ik mij zo comfortabel mogelijk in de stoel voor de spiegel verwachtend, dat er aan mij heel wat viel te plamuren en te schilderen. De grimeur bestudeerde met kennersoog mijn gelaat en concludeerde, 'Aan u hoef ik niks te doen. Uw kleur is precies goed.' Wat een teleurstelling. Hij deed helemaal niks aan mij. Ik voelde mij echt bekocht. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Er werden aan ons totaal andere eisen gesteld dan voor het werk, waarmee wij gewoonlijk ons geld verdienden. Hier werd verwacht,dat wij ons best deden om er zo mooi mogelijk uit te zien. Tijdens de tv-opnamen moesten wij ons zo ongedwongen mogelijk bewegen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">De wachttijden tussen de opnamen duurden soms meer dan een halve dag. De enige geestelijke inspanning bestond uit gezellig met elkaar kletsen. De situatie was ons vreemd en daarnaast erg ontspannen, waardoor een dag in de tv-studio leek op een week vakantie. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Op de televisie ben ik slechts enkele onderdelen van een seconde te zien tijdens een scène in de balzaal. 'De Stille Kracht' werd een groot succes en is nu als klassieker op DVD verkrijgbaar.</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm;"> <span style="font-style: normal;">Maar hoe gaat het toe bij bij filmopnamen? Mijn wens om het mee te maken werd al gauw vervuld.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">In 1976 werden de opnamen gemaakt voor de film 'Een brug te ver'. In plaats van de werkelijke locaties Nijmegen en de Waalbrug had men om technische reden gekozen voor Deventer en de brug over de IJssel. Met dochter Monique en haar klasgenote Jeannette van Kinschot solliciteerden wij naar een figurantenrol en werden aangenomen. Ons werd verzocht om ons te kleden naar de mode van het oorlogsjaar 1944. Uit de grote plasticzak met oude kleren kon ik nog net op tijd een gerafelde broek en een versleten jas redden alvorens de boel zou worden opgehaald. De meisjes konden terugvallen op de rokken en blouses, die hun moeders enkele decennia lang niet meer hadden gedragen. Wij kregen de niet te onderschatten belangrijke rol van 'juichende personen langs de weg' tijdens de binnenkomst van de Amerikaanse troepen. Het ligt voor de hand, dat de film een formidabel succes werd. Ik heb de film drie maal gezien, één keer in de bioscoop en tweemaal op de televisie. In geen van de keren zag ik één van ons drieën in beeld.</p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">In 1991 kreeg ik een uitnodiging om met enkele andere Indo's een vertelgroep te vormen en op te treden tijdens het Vertelfestival in Amsterdam. De leden van deze groep waren Titia Tarenskeen, Threes Melger, Jill Stolk, Peter Schumacher, Dane Beerling en ik. Bij deze alvast mijn verontschuldegingen als er iemand aan het lijstje ontbreekt. Ons optreden vond plaats in een echt (!) theater, namelijk theater 'de Balie'. De naam herinnert er aan, dat het in oude tijden dienst deed als gerechtsgebouw. Hier kregen de boosdoeners het vonnis te horen of zij werden gevierendeeld, opgehangen of alleen maar gegeseld. Kennelijk vond de gemeente Amsterdam deze historische ambiance uitermate geschikt voor het vertellen van grappen en grollen. Na een serie van drie optredens volgden er meerdere onder andere in het knusse theater 'Crea', eveneens te Amsterdam, en in 'Bronbeek' in Arnhem. Tot onze vreugde en verrassing speelden wij altijd voor volle zalen. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">Een nieuwe auto kopen of met vakantie naar Indonesië gaan? Dat was alle drie keren de vraag, die Julie en ik ons stelden. Wij kozen altijd voor de tweede mogelijkheid. Dankzij onze Indonesische familie en vrienden kwamen wij veel te weten over de nieuwe tijd en de oude cultuur van ons geboorteland. In talloze dia voorstellingen hebben wij onze belevenissen verteld. Wij mochten ons verheugen in een grote belangstelling van het publiek. </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-style: normal;">
<br /></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-609808390058599022010-03-06T18:57:00.046+01:002010-06-11T22:37:46.698+02:00Kain en Adel<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBij2BCNi8xpusxasFaSOkx_YwjmWBvxxZyPDCs-Vb6hICSYZHfhYDEO8V9MdRkkWJdSMnBDRlDSy51C_camLMjFXJ2c3RfKeEJRCZg4IumiAe0hRFPniGElxqGOuPFC82xbL4tfU7U9I6/s1600-h/foto+3+Op+de+pasar+malam.JPG"></a><div>Onregelmatig, maar toch wel vaak logeerden wij een weekend in Den Haag. Onze vaste stek was hotel Bel Air. Niet in de laatste plaats genoot dit hotel onze voorkeur door de aanwezigheid van het overdekte zwembad. Een paar baantjes trekken was gezond en nog belangrijker, je kreeg er een enorme trek van. Dat was ook de bedoeling; wij waren vaste klanten van het restaurant Sriwedari. Deze eetgelegenheid was vernoemd naar een pretpark in Solo. Het is duidelijk, dat de keuken het stempel droeg van de Vorstenlanden, Soerakarta en Yogyakarta, waar onze voorouders zich bijna twee eeuwen geleden hadden gevestigd.</div><div><div><p style="margin-bottom: 0cm;">Sophie, de eigenaresse van dit etablissement, was geboren en getogen in Solo. Zij kwam altijd even bij ons zitten.Wij vertelden elkaar dan allerlei dingen over deze stad van toen en nu.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Opeens en heel toevallig kwamen Sophie en wij tot de ontdekking dat wij met dezelfde persoon in Solo vriendschappelijke betrekkingen onderhielden. In het voormalig Nederlands Indië kende men in de grote steden Neutrale Scholen, zoals die in Solo.. Het waren particuliere instellingen waar Lager Onderwijs werd gegeven. Deze scholen werden voor 2/3 van de kosten door het Gouvernement gesubsidieerd. Het schoolgeld was aanzienlijk hoger dan dat van andere typen Lager Onderwijs. De kinderen kregen er wel veel voor terug. Reeds in de lagere klassen werden jaarlijks toneelstukken ingestudeerd. Deze werden opgevoerd in de Schouwburg van Solo. Het publiek bestond uit de ouders en de kinderen die dit keer niet meespeelden.</p></div><div><br /></div><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjO2JO7jUHORmrMBeHvgV5iXVvYtzBVlcpv-XmNw353F83eTaj4lpmMiXXHzwmR2VG5ec3UE6jWxsgOxhk8rLmXV2FJEJDNXSWMNX292lZs8lojhomU1ZIvx21KI3rZ7AnpwGrMPifqH8Ie/s1600-h/foto+1+kinderen+als+konijnen.JPG"><img src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjO2JO7jUHORmrMBeHvgV5iXVvYtzBVlcpv-XmNw353F83eTaj4lpmMiXXHzwmR2VG5ec3UE6jWxsgOxhk8rLmXV2FJEJDNXSWMNX292lZs8lojhomU1ZIvx21KI3rZ7AnpwGrMPifqH8Ie/s320/foto+1+kinderen+als+konijnen.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5451033302384979394" style="margin: 0px 10px 10px 0px; float: left; cursor: pointer; width: 320px; height: 208px;" border="0" /></a><div> <br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><span style="font-style: italic;">Circa 1934. De jongens dragen bruine en de meisjes witte konijnen pakjes<br />Tweede rij zittend, van links naar rechts:Bob Ngabehi, Julie Portier, ? , Tineke Ngabehi<br />De kinderen zijn moeilijk te herkennen wie ze zijn </span><br /></div><div><p style="margin-bottom: 0cm;">De hele schoolperiode waren Bob Ngabehi en zijn zuster Tineke klasgenoten van Julie Portier. Bob zou later Pakoe Boewono XII van Soerakarta worden. Dit was begin dertiger jaren van de vorige eeuw niet vanzelfsprekend. Zijn grootvader, PBX, gaf er de voorkeur aan, dat hij zou worden opgevolgd door zijn zoon prins Kusumoyudo. Het Gouvernement besliste echter, dat een andere zoon, prins Ngabehi, als PB XI op de troon van Surakarta moest komen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Tineke Ngabehi en Julie Portier konden het goed met elkaar vinden. Zij kwamen op elkaars verjaardagen. Op Tinekes verjaardag werden de gasten met hofauto's opgehaald. In één van de pendopo's, open ontvangst zalen, werden dan allerlei spelletjes gespeeld. Tinekes moeder begeleidde op de piano de verjaarsliedjes.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Als Julie jarig was kwam Tineke met kostbare cadeaus. Twee beursjes van Kendari's zilver vormen een blijvende herinnering aan Tineke. Zij is vrij jong overleden.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In 1939 volgde prins Ngabehi zijn vader op als PBXI. Zijn regeerperiode was kort. Hij overleed in juni 1945 kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog. Onervaren en nauwelijks voorbereid werd Bob op twintigjarige leeftijd ingehuldigd als Paku Buwono XII.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Op 17 augustus 1945 werd de Republik Indonesia uitgeroepen. Het Rijk van de Sunan van Surakarta schrompelde ineen. De grens werd nu gevormd door de muren van de Kraton.</p></div></div><div><br /></div><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgliAEa-uOZxmuC8rrr6hXQr3KbYsc_HqdyZtH2wUsp8OdY8KRfn0PJauVu0v96NABkK7WKyNpMxz8ykoK8KjMleG8kpaXom1IKkqMI_fhHd_4BoM3Oek2DiogCbiUzNJiHKcHE6opPo6rM/s1600-h/foto2+Klassefoto.JPG"><img style="cursor: pointer; width: 320px; height: 207px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgliAEa-uOZxmuC8rrr6hXQr3KbYsc_HqdyZtH2wUsp8OdY8KRfn0PJauVu0v96NABkK7WKyNpMxz8ykoK8KjMleG8kpaXom1IKkqMI_fhHd_4BoM3Oek2DiogCbiUzNJiHKcHE6opPo6rM/s320/foto2+Klassefoto.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5451033639301824690" border="0" /></a><div><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgliAEa-uOZxmuC8rrr6hXQr3KbYsc_HqdyZtH2wUsp8OdY8KRfn0PJauVu0v96NABkK7WKyNpMxz8ykoK8KjMleG8kpaXom1IKkqMI_fhHd_4BoM3Oek2DiogCbiUzNJiHKcHE6opPo6rM/s1600-h/foto2+Klassefoto.JPG"></a><div><br /><span style="font-style: italic;">Deze foto van de vijfde klas van de Neutrale School in Solo is in 1937 genomen. Bovenste rij v.l.n.r. : ?, ?, Siegfried Banse, Tonny Berkman (zoon van het schoolhoofd), Carl Kummer, Toon van Rhoon, Ferry Smeets.</span><br /><span style="font-style: italic;">Tweede rij van boven v.l,n.r. : Nesta van Wijlen, Toeti Ong, Reina Mulder, Suyati Purbonegoro, Hetty Haringhuizen, Julie Portier, Ronny Schrijvers van Zenden, Ilse Lammers Lisnet, klasse onderwijzer de heer Terpstra.</span><br /><span style="font-style: italic;">Derde rij van boven, zittende kinderen v.l.n.r.: Carla Broers, Molly Klerks, Greetje van Höven Sterling, Hilleke Bansen, Tineke Ngabehi, Talita Notodiningrat, Ilse Geesink</span><br /><span style="font-style: italic;">Vierde rij van boven, op de grond zittend, v.l.n.r. : Bobbie Ngabehi, Nico Hogervorst, Paul Lenearts, ?, ?, ?, ?,?, ?.</span><br /><span style="font-style: italic;">In de klas van Julie zaten in totaal vier kleinkinderen van Sunan Paku Buwono X. Behalve Bob en Tineke Ngabehi waren dat ook Suyati Purbonegoro en Rudie Suriohamijoyo.</span></div><div><p style="margin-bottom: 0cm;">Prins Purbonegoro, Suyati's vader, had de Konnklijke Militaire Academie in Breda gevolgd. Hij werd commandant van de Kratontroepen en kreeg de rang van kolonel. Het gezin woonde op de Poerwosariweg, die thans Jalan Brig.Jen.Selamat Rijadi heet. Hun voormalig huis, dat tegenover het Sriwedari park ligt, dient nu als hotel. Nadat de Japanners Java hadden bezet, kwam Purbonegoro in krijgsgevangenschap. Na zijn bevrijding in 1945 vroeg hij direct aan de Koningin Wilhelmina ontheffing van zijn eed van trouw, zodat hij zich kon voegen bij het Indonesische Republikeinse Leger, dat een strijd voerde tegen de Nederlandse koloniale overheersers. Hij stierf reeds in 1947.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Rond 1950 trouwde Suyati met haar neef prins Prabuwijoyo. 'Als je in de Hollandse tijd op de middelbare school zat, kreeg je ook les in Engels, Frans en Duits. De Indonesische regering nam deze ex-leerlingen graag aan om hen in de diverse ambassades te laten werken. Mijn man was cultureel attaché. Wij hebben in Washington, Tokio en New Delhi gewoond. Hij heeft vroeger in Leiden gestudeerd. Op drie oktober moest het hele gezin, of de kinderen het lekker vonden of niet, hutspot eten. Ook heb ik van hem moeten leren erwtensoep te maken', aldus Suyati</p><p style="margin-bottom: 0cm;">De vader van Rudie, Prins Suriohamijoyo, was adjudant van zijn eigen vader de Sunan. Toen Rudie volwassen werd kreeg hij een naam, die klinkt als een gamelan orkest: Kanjeng Pangeran Hario Hamijoyo Surendro; de eerste drie zijn prinselijke titels. Voor intimi bleef hij natuurlijk gewoon Rudie heten.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Het zwembad in Solo heette Tirtomoyo. Het zwembad was uitsluitend toegankelijk voor Europeanen en Indo Europeanen. De rassenscheiding werd echter niet zo erg streng doorgevoerd. Inlanders, zoals Indonesiërs toen genoemd werden, mochten best ook wel van hetzelfde zwemwater gebruik maken. Maar dan alleen op Donderdag, want Vrijdag werd het bad schoongemaakt en het water ververst. Er was echter een brutaal Inlands meisje, dat ook op andere dagen in de week dan</p><p style="margin-bottom: 0cm;">uitsluitend op Donderdag ging zwemmen. De aanwezige volwassenen zagen met verbazing en afkeuring aan hoe zo een Inlands kind speelde en zwom met de Europese kinderen. Dat was toch ongehoord! Waarom was zij bij de ingang van het zwembad niet tegengehouden?</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Het meisje heette Talita Notodinigrat. Het personeel van Tirtomoyo wist, dat zij het nichtje was van prins Paku Alam VII. Niemand durfde of wilde haar tegenhouden.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Op de Neutrale Lagere School zat Satuti twee klassen hoger dan Julie. Zij was een klasgenoot van Truus, de oudere zus van Julie. Wij, Julie Doppert- Portier en Louis Doppert, zijn Suyati en haar man Sindoro in 1980 veel dank verschuldigd. Zij hebben ons in Solo in letterlijke en figuurlijke zin rondgeleid en veel verteld over de Javaanse cultuur en gebruiken. Toen onze kinderen als rugzaktoeristen door Indonesië trokken,vonden zij bij hen altijd een gastvrij onderkomen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Satuti is een nicht van prins MankunegoroVIII.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Ik vroeg haar een keer,' Tuti, je mag toch eigenlijk de vrouwelijke adellijke titel Raden Ayu dragen?' ' Ach wel nee.Wij leven toch in een Republiek. Ik ben gewoon een ibu, hoor.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Ibu betekent zowel moeder als mevrouw. In Indonesië is de Bahasa Indonesia de officiële taal. In Midden en Oost Java spreekt men ook nog Javaans, de regionale taal, die met het Indonesisch ongeveer dezelfde verwantschap heeft als het Nederlands met het Duits. Mijn voorouders hebben anderhalve eeuw in het Javaanse taalgebied gewoond. Een groot aantal van deze voorouders is van Javaanse origine. Tot mijn zeventiende woonde ik in Oost en Midden Java. Desondanks is mijn kennis van het Javaans heel beperkt. Het is ook niet eenvoudig. Hoog Javaans, Kromo, spreek je tegen een persoon met een hogere rang en Laag Javaans, Ngoko, bezig je wanneer het een persoon met een lagere sociale status betreft.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Tuti, je gebruikt tegen de koetsier van de andong Kromo en Ngoko door elkaar.' merkte ik een keer op.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">' Niet zomaar door elkaar. Er zijn bepaalde regels voor. Je spreekt op deze manier, wanneer je beleefd en vriendelijk wil zijn tegen iemand, die maatschappelijk lager staat.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Op een avond zaten Julie en ik gezellig te kletsen met een paar Indonesische vrienden in de lobby van ons hotel. Het viel mij op, dat zij soms in koor glimlachten terwijl er niets te glimlachen viel. Opeens had ik het in de gaten. Het sein voor het koor werd stilzwijgend gegeven, als ik Julie aanraakte en haar zodoende om extra aandacht vroeg. Ik had de boodschap begrepen; het is voor een man ongepast een vrouw in het openbaar aan te raken zelfs al is het je eigen echtgenote.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Zij glimlachten vertederd en vergevingsgezind. Deze vrienden uit Europa konden immers deze gedragsregel niet weten.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">De man van Satuti is KRMT Sundoro Mintuno . Hij is een verre neef van haar en behoort ook tot de Mangkunegaran familie. De adellijke titels KRMT staan voor Kanjeng Raden Mas Temenggung. De titels Raden Mas kreeg hij waarschijnlijk bij geboorte, maar Kanjeng en Temenggug ontving hij voor zijn culturele en economische diensten voor het prinsdom Mangkunegaran.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Lange tijd was Sundoro de directeur van de gamelan fabriek 'Leppin'. Naast het geven van leiding had hij ook een technische inbreng; hij bezit namelijk een gehoor als dat van een pianostemmer.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Een gamelan ensemble kan bestaan uit 70 tot 80 instrumenten. Deze instrumenten zijn op elkaar afgestemd, dat wil zeggen dat de losse instrumenten van verschillende verzamelingen niet onderling uitwisselbaar zijn. Het mooiste geluid komt van de gamelan 'Kyai Kanyut Mesem' hetgeen betekent 'Heer, die Verleidt tot een Glimlach'. Deze instrumenten bevinden zich in de Pendopo Ageng van het Istana Mangkunegaran, de open ontvangstzaal van het paleis.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In de fabriek Leppin worden zo goed mogelijke kopieën gemaakt van de Kyai Kanyut Mesem. Heel veel Indonesische ambassades hebben een gamelan afkomstig uit deze fabriek.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Het is niet noodzakelijk dat een ensemble uit zoveel instrumenten bestaat. Een tiental is voldoende om te zorgen voor aangename muziek.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Toen wij Sundoro tijdens het begin van een vakantie weer ontmoetten vertelde hij dat hem de titel Hario was toegekend en zijn naam Mintuno was vervangen door Widyodipuro. Het was nu dus KRMTH Sundoro Widyodipuro.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Ik feliciteerde hem met zijn bevordering.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Ach, het heeft niets om het lijf'' , lachte hij, ' Je weet dat acht voor ons een geluksgetal is. Vierenzestig is dus geluk in het kwadraat. Ik kreeg de titel Hario ter gelegenheid van mijn vierenzestigste verjaardag.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In de nacht van 31 januari op 1 februari 1985 voltrok zich in Solo een enorme cultuurhistorische ramp. Een felle brand verwoestte de belangrijkste gebouwen van het paleis van Bob, die inmiddels Sunan Paku Buwono XII was geworden. De brandweerauto's waren niet in staat door de nauwe poorten van de kraton te rijden. De kranen in het paleis gaven niet voldoende water. Machteloos moest men toezien hoe de brand de gebouwen verwoestte. Gesmolten goud baande zich door de spleten van de vloer naar de fundering. De oorzaak van de brand was een kortsluiting als gevolg van slecht onderhoud. Het paleis was niet tegen brand verzekerd. De hoge kosten van goed onderhoud en een degelijke verzekering konden alleen gedragen worden door een vorst, die kon putten uit de belastinggelden van een volk. Maar de Sunan heerste niet zoals zijn voorvaderen over een volk. Hij zat slechts op de 'dampar kencono', de gouden troon, om de Javaanse cultuur en tradities in stand te houden en te bewaren.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Er werd een fonds opgericht voor de herbouw van het paleis. De donaties van Indonesische welgestelden en instellingen stroomden binnen. Maar was er in het buitenland met name Nederland ook interesse in de Javaanse cultuur?</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Een dansgroep uit Solo, die traditonele Javaanse dansen uitvoerde, werd met groot enthousiasme ontvangen op de Pasar Malam Besar in de Haagse Houtrust hallen. De danseressen en dansers waren vrijwel uitsluitend kinderen of kleinkinderen van de Sunan. Deze dansen behoren bij de opvoeding van prinsen en prinsessen. Zij mogen alleen uitgevoerd worden in het paleis of in aanwezigheid van hun vader. Sunan Paku Buwono XII kwam daarom met hen mee.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Julie en ik hadden al enkele jaren achtereen als vrijwilligers in een stand op de Pasar Malam gestaan met als doel het verstrekken van informatie over de cultuur van Indonesië. Deze stand werd nu ingericht voor het ontvangen van donaties voor de herbouw van het afgebrande paleis Surakarta Hadiningrat.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Als het paleis van een ex-klasgenoot in vlammen is opgegaan dan spreekt het toch vanzelf, dat je geld voor hem inzamelt,' vond Julie.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Je grootmoeder, Mah, heeft haar jonge jaren in schaduw van dat paleis geleefd', vertelde mijn moeder.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Julie en ik waren daarom zeer gemotiveerd om in de 'kraton-stand' te staan. Ik nam er enkele dagen verlof voor.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">De Pasar Malam werd geopend met een voorstelling van klassieke Javaanse dansen. Deze werden zoals eerder vermeld uitgevoerd door de dochters en zonen van de Sunan, die dus zelf ook aanwezig was. Julie en ik hadden als stand medewerkers vrijkaartjes gekregen om deze dansuitvoering bij te wonen. Na de voorstelling had zich links en rechts van de uitgang een rij geformeerd om de Sunan van dichtbij te zien. Toen hij ons tot op korte afstand was genaderd, legde ik ter aanmoediging mijn hand op Julies rug, 'Vraag of hij je nog kent.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Julie deed een stap naar voor. 'Weet u nog wie ik ben? Ik ben Julie Portier'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">' Julie Portier! Natuurlijk weet ik nog wie je bent.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">' Moet ik u Hoogheid of Bob noemen?'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">' Bob natuurlijk. Zien wij elkaar straks nog?'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">' Vast wel.' verzekerde Julie</p><p style="margin-bottom: 0cm;"></p><div><span class="Apple-style-span" style="color: rgb(0, 0, 238);"><span class="Apple-style-span" style=""><img src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjBij2BCNi8xpusxasFaSOkx_YwjmWBvxxZyPDCs-Vb6hICSYZHfhYDEO8V9MdRkkWJdSMnBDRlDSy51C_camLMjFXJ2c3RfKeEJRCZg4IumiAe0hRFPniGElxqGOuPFC82xbL4tfU7U9I6/s320/foto+3+Op+de+pasar+malam.JPG" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5451034134284956146" style="margin: 0px 10px 10px 0px; float: left; cursor: pointer; width: 320px; height: 207px;" border="0" /></span></span></div><div><br /></div><div> <br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><br /><span style="font-style: italic;">Foto genomen in 1985 op De 'Kratonstand' op de Pasar Malam Besar, Den Haag.</span></div><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">Van rechts naar links. Julie, Bob de Sunan, Charles Manders en onbekenden</p><p style="margin-bottom: 0cm;"> Dezelfde avond bracht de Sunan natuurlijk een bezoek aan de 'Kratonstand'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Wat doe jij hier?', vroeg hij Julie.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Geld inzamelen voor jouw afgebrande paleis natuurlijk'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Deze ontmoeting met Julie moet bij de Sunan een grotere emotie hebben opgewekt dan wij toen vermoedden. De vrouw, die geld inzamelde voor zijn afgebrande paleis was niet slechts een vroegere klasgenote, maar ook het meisje waar hij als jongen stiekem verliefd op was. Zijn nicht Suyati had het een keer aan Julie verklapt.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Heel toevallig had Julie een paar maanden eerder bij ons thuis een reünie georganiseerd van haar ex-klasgenoten van de Neutrale School in Solo. Opgeroepen middels een paar slagen en een roffel op de 'tong tong' waren zij allen present op de Pasar Malam om Bob te ontmoeten. Menig krant wijdde enkele zinnen aan deze bijeenkomst.</p><img src="file:///C:/DOCUME%7E1/Doppert/LOCALS%7E1/Temp/moz-screenshot-6.png" alt="" /><br /><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIJ8mRwjLL_7uHL0DUacY9qrtSH7SHgMc8EWRzhkCGnpYFnGe48epDqSc3NZoezjorhyphenhyphenNfaOocBt5VxaWx5ICc96MwWBN9OdE71-uBNpdYCQo62e8idLZ5-ET8ndAoHzJ77cebLMurzJpx/s1600/Pendopo.jpg"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiIJ8mRwjLL_7uHL0DUacY9qrtSH7SHgMc8EWRzhkCGnpYFnGe48epDqSc3NZoezjorhyphenhyphenNfaOocBt5VxaWx5ICc96MwWBN9OdE71-uBNpdYCQo62e8idLZ5-ET8ndAoHzJ77cebLMurzJpx/s320/Pendopo.jpg" border="0" /></a><br /><img src="file:///C:/Documents%20and%20Settings/Doppert%20Docs/website%20doppert.nl/Pa%27s%20blog/Foto%27s/Fotos%20B/Pendopo.jpg" alt="" /><img src="file:///C:/Documents%20and%20Settings/Doppert%20Docs/website%20doppert.nl/Pa%27s%20blog/Foto%27s/Fotos%20B/Pendopo.jpg" alt="" /><img src="file:///C:/Documents%20and%20Settings/Doppert%20Docs/website%20doppert.nl/Pa%27s%20blog/Foto%27s/Fotos%20B/Pendopo.jpg" alt="" /><img src="file:///C:/Documents%20and%20Settings/Doppert%20Docs/website%20doppert.nl/Pa%27s%20blog/Foto%27s/Fotos%20B/Pendopo.jpg" alt="" /> <br /><p style="margin-bottom: 0cm;"> <br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /> </p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-style: italic;">De pendopo Ageng Sasono Sewoko, de troonzaal na voltooiïng van de herbouw. Deze is een exacte copie van het vroegere gebouw.</span><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;">In 1987 bezochten wij Indonesië voor een tweede maal en logeerden in Solo weer in het gezellige Mangkunegaran Palace hotel, dat in de tuin van het paleis is opgetrokken. Al de volgende dag kwamen Satuti en Sundoro ons opzoeken. Het was een hartvewarmend weerzien. Zij zouden de Sunan op de hoogte brengen van onze aanwezigheid. Al gauw belde hij ons op, dat hij graag even langs kwam.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJZMYe0qeHUiAs7euPkH7t02YidBKOLAU0WLiBage5xdeyMVwv10svyKyW8lRNMO_xcXy5LbdF_ibmuRLUb3TK-NGjyudprDZMxSwR_KEqBgP7zGR6bHfQK7ui8eIrrmsMt_-scxQxvQ5s/s1600/Ma+en+Sunan+op+de+bank.jpg"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjJZMYe0qeHUiAs7euPkH7t02YidBKOLAU0WLiBage5xdeyMVwv10svyKyW8lRNMO_xcXy5LbdF_ibmuRLUb3TK-NGjyudprDZMxSwR_KEqBgP7zGR6bHfQK7ui8eIrrmsMt_-scxQxvQ5s/s320/Ma+en+Sunan+op+de+bank.jpg" border="0" /></a></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><img src="file:///C:/Documents%20and%20Settings/Doppert%20Docs/website%20doppert.nl/Pa%27s%20blog/Foto%27s/Fotos%20C/Ma%20en%20Sunan%20op%20de%20bank.jpg" alt="" /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"> <br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-style: italic;">1987 Bob de Sunan zocht ons op in het Mangkunegaran Palace hotel. Julie en Bob haalden herinneringen op uit hun Lagere Schooltijd.</span><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;">De Sunan gedroeg zich heel ontspannen en ongedwongen toen hij ons weer ontmoette. Hij legde een pakje op de salontafel naast de klassefoto uit 1937, die Julie had klaargelegd. Julie en de Sunan, die er op stond om Bob genoemd te worden bekeken eerst de foto. Zij hadden duidelijk plezier in het ophalen van hun gezamenlijke herinneringen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Achteraf beschouwd is die tijd op de Lagere School beslist de mooiste periode uit mijn leven geweest. Het was een heerlijke tijd zonder zorgen'. Na deze met grote stelligheid uitgesproken vaststelling, knikte Bob in de richting van het pakje op de tafel.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Mijn moeder is duizend dagen geleden gestorven. Het is bij ons de gewoonte om de overledene op deze duizendste dag te gedenken. Ik heb van een mooi schilderij van haar een foto laten maken. Deze foto heb ik gegeven aan mijn familieleden. Alsjeblieft, voor jullie.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Julie maakte het pakje open. De ingelijste foto was boven voorzien van het wapen van de Sunans en daaronder werd in enkele regels aangegeven wie zij was. Julie herkende haar als de moeder van Tineke bij wie zij zo vaak op verjaarsvisite was gekomen. Het moet ongeveer in 1935 geweest zijn, dat de Gusti Kanjeng Ratu zich had laten schilderen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Bob, ik voel mij erg vereerd, maar ik kan het toch niet aannemen. Wij zijn toch geen familie van je.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Inderdaad, Julie en ik zijn geen familie van Bob. Wij zijn nakomelingen van soldaten van de VOC. Hoewel de Verenigde Oost Indische Compagnie een particuliere onderneming was, hield zij er een eigen leger op na. De manschappen bestonden voor het merendeel uit Hollanders. Het leger werd aangevuld door Duitsers, Fransen en Joden uit diverse Europese landen. Het waren arme lieden die in Oost- Indië een betere toekomst hoopten op te bouwen. Dat was niet zonder risico. De tien maanden durende reis per zeilschip was voor de eenvoudige soldaten weinig comfortabel. Onbekende tropische ziekten en onvoldoende aanpassing aan de tropische omstandigheden zouden hun tol eisen. Niet lang na aankomst in Batavia overleed ongeveer de helft van de soldaten. Onze stamvaders waren overlevers.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Het is de foto van mijn moeder. Ik mag hem toch geven aan wie ik wil!'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Hebben jullie voor overmorgenavond al plannen gemaakt?'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Wij schudden het hoofd, 'Nee, wij zien wel wat wij zullen doen.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Dan nodig ik jullie uit om met mij te gaan eten. Ik neem dan mijn kinderen mee. Ongeveer om zeven uur kom ik jullie ophalen'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Die bewuste avond kwam Satuti bij ons langs. 'Gaan jullie met de Sunan uit eten? Mag ik even blijven om hem te ontmoeten. Ik heb hem al lang niet gezien. Misschien mag ik mee, dan kan ik als tolk dienen tussen Claudine en de prinsen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Je moet straks opletten', vervolgde zij, 'Elke keer als ik iets tegen de Sunan wil zeggen, maak ik een sembah en vraag daarmee om zijn toestemming. Het hoeft niet meer, maar wij houden graag de tradities in stand. Jullie in Holland hebben toch ook zo iets; een kerstboom met kerstmis .....Hoe heet dat toch alweer...'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Folklore'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">' Folklore....Dat woord heb ik in geen vijftig jaar gehoord'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Tegen half acht kwam Bob ons ophalen. Er was nog even tijd voor een kop thee.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Heimelijk lette ik op Satuti. Inderdaad, voordat zij wat tegen Bob zei, bracht zij nauwelijks merkbaar haar handpalmen even tegen elkaar. Zoals een katholiek een kruisteken maakt in een gezelschap van gereformeerden.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Toen het tijd werd om te vertrekken wendde Bob zich tot Satuti, 'Ayo mèlu'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Dat was Laag-Javaans voor, 'Kom mee'. Ik vond het vrij grof klinken, maar dat was nou eenmmaal de 'adat', de traditionele gewoonte. Bob was de Sunan van Surakarta en Satuti slechts een prinses uit het vorstenhuis Mangkunegaran.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In de tropen is de schemering van korte duur. Het was pikdonker toen wij om acht uur 's avonds naar het restaurant reden. Als onze auto een verkeerslicht naderde dan ging het 'automatisch' op groen. De agenten, die de verkeerslichten met de hand bedienden, konden kennelijk de auto van de Sunan herkennen ondanks de duisternis. Dit dienstbetoon was toch wel opmerkelijk, aangezien de Sunan geen overheidsfunctie van betekenis vervulde.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In het restaurant werd de Sunan met zijn gasten en familie met veel eerbetoon ontvangen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwcoVp361Mx27BPHsAQQjcwUUmoEgD_KH1B4FNijWeS9IK2SY1hnbuFqPmitli3maN_GRcM5O_LCi4fTD9RDwagkdUSkO6WrOfCAMjubds4K9ZG8cOEVnMilp1RN929-xIsHDE84DFBDVS/s1600/1-29-2010_007.JPG"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwcoVp361Mx27BPHsAQQjcwUUmoEgD_KH1B4FNijWeS9IK2SY1hnbuFqPmitli3maN_GRcM5O_LCi4fTD9RDwagkdUSkO6WrOfCAMjubds4K9ZG8cOEVnMilp1RN929-xIsHDE84DFBDVS/s320/1-29-2010_007.JPG" border="0" /></a></p><p style="margin-bottom: 0cm;"> <br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">1987 Diner met de Sunan. Met de klok mee: Satuti, in rode jurk; Louis; Bob, de Sunan en Julie. Onze dochter Claudine heeft de foto genomen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Julie nam plaats op een gereedstaande stoel en legde haar tas op de vloer. De Sunan wenkte naar een dienstertje, 'Gendoh, gendoh'. Het meisje kwam snel aanlopen. 'Krosi', zei de Sunan en knikte in de richting van Julies tas. Er werd een stoel aangeschoven, zodat de tas van zijn ex-klasgenote een waardige plek kon krijgen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Wat wij aten? De hoofdschotel bestond uit 'burung merpati goreng', gebraden duiven.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Enkele avonden later nam Bob ons mee naar een winkel waar kunstvoorwerpen en hoogwaardige souvenirs werden verkocht. Wij zochten aardige dingen uit voor de kinderen. Ik wilde natuurlijk alles zelf betalen, maar dat werd mij streng verboden. Voor Julie en mij had Bob een stuk houtsnijwerk uitgezocht, dat als een schilderij aan de muur kon hangen. Het stelt Bimo voor die een draak doodsteekt en zodoende de overwinnaar wordt in het gevecht. Dit Indiase epos is duidelijk een voorloper van 'St. Joris en de draak'. Het betreft namelijk één van de verhalen uit de Mahabarata. Wij mochten onder andere een keuze maken uit een aantal uit leer gesneden poppen, die gebruikt worden voor een wayang kulit voorstelling, dat is een schimmenspel. Ik koos de pop Gatotkoco, de zoon van Bimo en de vrouwelijke demon Hidimba.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjTd4Iq7fgh-HZteYXNgtObBbjKf_upnWv51OA-nAN7zTy8Xo3kP4qYVIo9AYRnIxKPzSJBCbYC_6xgYgnkkYSG-6vaBY-gyAMhMLNI0o5WkM6A5uPbr0Xcpg4Yae1auR96-U5I8MXVaAY/s1600/pa+en+ma+op+vakantie.jpg"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjTd4Iq7fgh-HZteYXNgtObBbjKf_upnWv51OA-nAN7zTy8Xo3kP4qYVIo9AYRnIxKPzSJBCbYC_6xgYgnkkYSG-6vaBY-gyAMhMLNI0o5WkM6A5uPbr0Xcpg4Yae1auR96-U5I8MXVaAY/s320/pa+en+ma+op+vakantie.jpg" border="0" /></a></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">Vacantie in Indonesië (1993) Op weg naar Pelabuan Ratu</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In Indonesië is bij de middenklasse een algemeen in gebruik zijnde dagelijkse handeling in de loop der tijd afgekalfd tot een speciale gebeurtenis, die lang niet meer iedere dag plaats vindt. Hiermee bedoel ik de manier waarop men het voedsel met de hand naar de mond brengt. Met de vingers kneed men de rijst met wat toespijs tot een kegel, die men vervolgens met de duim in de mond schuift. Op deze manier kan men niet alleen zien, ruiken en proeven maar ook voelen wat men eet. Het is duidelijk, dat men deze extra dimensie in de eetcultuur graag wil laten voortbestaan. Er zijn restaurants die hierop weten in te spelen. Indonesiërs zijn zodoende in een etablissement waar met de hand wordt gegeten gezellig onder elkaar. Soms heeft de eetgelegenheid een aparte zaal waar men op een matje zit en het eten op een pisangblad wordt geserveerd. Voor verdwaalde toeristen is bestek aanwezig.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Pondok Bambu' was in Solo één van de restaurants waar men op deze authentiek Indonesische manier kon eten. Wij nodigden onze vrienden uit om daar samen met onze kinderen en hun partners de avondmaaltijd te gebruiken. Julie vroeg aan Suyati en Satuti of zij zich voor deze gelegenheid in traditionele kleding wilden steken.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div style="margin: 0px auto 10px; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK6ldom4kkpN-YNQkFrJAws5fI7JuPSBOfT7fsNhuMXR-poEwzmJXjuhmEeFqMwOYDzYVYsc6gAOJn-eyxMsdBwuy5f-1lOZzluiFy_TjHM-KXLRIAHi52oD-zRAEZyq3HSwRS6QUJXvvg/s1600/Satuti+en+Suyati.jpg"><img alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgK6ldom4kkpN-YNQkFrJAws5fI7JuPSBOfT7fsNhuMXR-poEwzmJXjuhmEeFqMwOYDzYVYsc6gAOJn-eyxMsdBwuy5f-1lOZzluiFy_TjHM-KXLRIAHi52oD-zRAEZyq3HSwRS6QUJXvvg/s320/Satuti+en+Suyati.jpg" border="0" /></a> </div><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">( 1993 )Suyati en Satuti verschenen in traditionele kleding</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Dat is aanzienlijk meer werk dan om een westerse jurk aan te trekken. Maar het is moeilijk Julie iets te weigeren; ik ben wat dat betreft een ervarings deskundige. Inderdaad voldeden de twee aan het verzoek. Zij droegen zijden kabaya's met bijpassende selendangs en gebatikte kains. Een kabaya is een jasje dat vaak gedragen wordt in combinatie met de selendang, een driekwart meter brede en twee meter lange doek. Deze wordt bij feestelijke gelegenheden over een schouder gedrapeerd. In de werksituatie echter, gebruikt men de selendang als draagdoek om een klein kind op de heup te dragen of een mand met koopwaar op de rug te transporteren. De kain is een gebatikte doek van ruim een meter breed en twee en een halve meter lang. Hij moet enkele malen om de heupen en benen worden geslagen. Het is vrij omslachtig. Maar ook hier deed de techniek zijn intrede. Verscholen achter een plooi bevindt zich nu vaak een lange ritssluiting.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Suyati en Satuti konden heel wat complimenten oogsten.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Mijn grootmoeders waren doorgaans op deze wijze gekleed. Mijn Oma van moederskant droeg altijd een witte kabaya. Dit was gebruikelijk bij Christenvrouwen. Het jasje was afgezet met kant. Van grootmoeder van vaders kant herinner ik mij, dat zij gebloemde kabaya's droeg. Ze waren donker van kleur vanwege haar gevorderde leeftijd. Het jasje werd gesloten met drie gouden spelden, die met elkaar door een kettinkje waren verbonden.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Wij zagen het niet zitten om zittend op de vloer de maaltijd te nuttigen en lieten comfort prevaleren boven authenticiteit. Wij kozen voor de zaal met eettafel en stoelen. Wel aten wij met de hand.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Naast elk bord was een vingerkom geplaatst waarin een schijfje limoen dreef. De bedoeling was om het vet door zure hydrolyse af te breken. Tot mijn verrassing bleek het zeer effectief. Mijn handen voelden na de behandeling met limoenwater totaal niet meer vettig aan.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMwyaB94sf96r4wCWORPM8mQLveKRp76PK28kAIdqk5wmkgKqiegKs-2POGDBLXSp44RCiWE57lurZI3Gk9q4ub1FWyVL-JMkW-_6FVN6i3v1N06QHwJrylXTHszUc4G353rJ6GINTIJfO/s1600/restaurant.jpg"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMwyaB94sf96r4wCWORPM8mQLveKRp76PK28kAIdqk5wmkgKqiegKs-2POGDBLXSp44RCiWE57lurZI3Gk9q4ub1FWyVL-JMkW-_6FVN6i3v1N06QHwJrylXTHszUc4G353rJ6GINTIJfO/s320/restaurant.jpg" border="0" /></a></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">Solo Restaurant Pondok Bambu (1993)</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Van rechts naar links: Louis, Suyati, Rudie en Julie</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Er werden herinneringen opgehaald uit de Lagere Schooltijd. De conversatie was bijzonder geanimeerd en zeer ongestructureerd. Ik kan mij niet meer precies herinneren aan wie ik welke uitspraak moet toeschrijven.Wij herinnerden ons de aubades op de 'aloon-aloon' waar wij schoolkinderen vaderlandse liedjes ten gehore moesten brengen ter gelegenheid van de verjaardag van koningin Wilhelmina op 31 augustus. De liederen waren niet erg afgestemd op de kinderen, die waren geboren en getogen in de kolonie Nederlandsch Indië.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Ik moest zingen,'Waar de blanke top der duinen, Neerlands smalle kust begroet', en ik wist niet eens wat een duin was.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Weet je nog dat Tweede Volkslied? 'Wien Neerlands bloed door d'aderen vloeit........Van vreemde smetten vrij'. Ik snapte eigenlijk niet wat er mee werd bedoeld en zong desondanks keihard mee. Echt raar,want ik ben immers van top tot teen uit vreemde smetten opgebouwd!'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'En dan was er nog dat liedje 'Tisplig'. Ja wij noemden het 'Tisplig'. Dat ging zo,' 'T is plicht, dat iedere jongen voor d'onafhankelijkheid......van zijn geliefde vaderland......zijn beste krachten wijdt..'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Het lijkt er op, dat het koloniale bestuur jullie gestimuleerd heeft om tegen hen in opstand te komen', merkte ik op. Om deze constatering werd breed geglimlacht. Wij spraken verder nooit over de tijd dat leden van onze families tegenover elkaar hadden gestaan tijdens de Indonesische onafhankelijkheids oorlog. Er was een code, waar beide partijen zich aan hadden gehouden:</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Persoonlijke vriendschap staat boven politieke vijandschap. Het was een afspraak, waarover slechts in vertrouwde kring werd gesproken. Weigeren op een vijand te schieten was immers verraad.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Deze geheime ongeschreven wet heeft een onbekend aantal levens gespaard.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">In Rotterdam werd in 1992 een tentoonstelling gehouden van Indonesische regalia, voorwerpen die onverbrekelijk verbonden zijn met de vorstelijke waardigheid. De meeste vorsten waren ook naar Holland gekomen om toelichting te geven op de tentoongestelde objecten. Voor hen waren diverse ontmoetingen gearrangeerd met als hoogtepunt een ontvangst bij koningin Beatrix. Gelukkig was niet hun hele agenda gevuld. Er bleef ook tijd voor gezellige onderonsjes. Eén van de ontmoetingsplaatsen was het knusse restaurant Sriwedari, waar Julie en ik tot de vaste clientèle behoorden. Sophie, de eigenaresse van deze eetgelegenheid nodigde ons uit hierbij aanwezig te zijn.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-MTQyau4Um5JpI5Y6FgbYiDMUv9W3BM3qcHhcS87mtQLBRFgRxTng2WIj6FhVFdLUFWyovv7Q_59nTgjut0VLdlOkGljgeCkb27zLbh0K0a73n09mTmoswmyqWyA0sQztMd2CMPdCF2DS/s1600/opscheppen.jpg"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-MTQyau4Um5JpI5Y6FgbYiDMUv9W3BM3qcHhcS87mtQLBRFgRxTng2WIj6FhVFdLUFWyovv7Q_59nTgjut0VLdlOkGljgeCkb27zLbh0K0a73n09mTmoswmyqWyA0sQztMd2CMPdCF2DS/s320/opscheppen.jpg" border="0" /></a></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">Restaurant Sriwedari, Den Haag (1992)<br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">Op de voorgrond Bob. Daarachter nog juist zichtbaar, Julie</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Er was een buffet van nasi tumpeng. Deze bestaat uit een kegelvormige berg gele rijst versierd met repen omelet, gehaktballetjes en enkele rode pepers rond de top. Daarnaast lagen er schalen met diverse toespijzen. Niet geheel toevallig behoorde Bob tot de aanwezigen. Er werd vaak van plaats gewisseld. Zo kwam ik te zitten naast prinses Rini van Ternate.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Van mij, die in het kamp ooit een beerput leeg schepte; van mij, die ooit talloze malen met een bezem de perrons van Staatsspoor had schoongeveegd om wat bij te verdienen ter aanvulling van mijn studietoelage; van mij mocht toch niet worden verwacht, dat ik op de hoogte kon zijn van het protocol aan het hof van de sultan van Ternate?</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Dus vroeg ik haar, 'Hoe moet ik u aanspreken, met mevrouw of hoogheid?'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Zeg maar Rini', antwoordde zij, 'Dat praat makkelijker.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Uiteraard was ik zeer verrast en complimenteerde haar met het feit, dat zij nog zo goed de Nederlandse taal beheerste.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Ja natuurlijk. Ook al die jaren in Australië spraken wij Nederlands met elkaar.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'In Australië?'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Toen in 1942 de Japanners naderden, landde op Ternate een Nederlandse bommenwerper, die de hele sultans familie naar het veilige Australië overvloog.'</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Ik heb daar in de oorlogsjaren een geweldig leuke jeugd gehad,' vervolgde zij, 'Maar ik voel mij er altijd schuldig over. Ons volk heeft het gedurende de oorlog heel moeilijk gehad. Het eiland Ternate is erg afhankelijk van de import van levensmiddelen. Tijdens de oorlog stagneerde de import. Het Japanse leger had in Indonesië grote hoeveelheden rijst en andere landbouwproducten geconfisceerd ten behoeve van hun soldaten aan het front. Er werd op Ternate honger geleden. Tot overmaat van ramp eisten de Japanners van onze mannen, dat zij het vliegveld van Ternate moesten vergroten. Er zijn er heel wat door uitputting omgekomen. Toen wij in 1945 teruggekeerden waren de sporen van deze ellende nog duidelijk zichtbaar.</p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi63vXt5CfbSYiZaNW-wWjX8UWKwUYoK_HI1yFK3k0LbwW2tMiqNN2Qt-8unbRndeeogR_bE66XzSPFIZwC_wC0EEISXYowXMcNs_hcFO-JIDZ6tzshoQKFzBdjcIXi5W7-dzMowN22YW8x/s1600/eten+in+DH.jpg"><img style="margin: 0px 10px 10px 0px; clear: both; float: left;" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi63vXt5CfbSYiZaNW-wWjX8UWKwUYoK_HI1yFK3k0LbwW2tMiqNN2Qt-8unbRndeeogR_bE66XzSPFIZwC_wC0EEISXYowXMcNs_hcFO-JIDZ6tzshoQKFzBdjcIXi5W7-dzMowN22YW8x/s320/eten+in+DH.jpg" border="0" /></a></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="margin-bottom: 0cm; font-style: italic;">Restaurant Sriwedari, Den Haag (1992) Op de rug gezien Bob. Van rechts naar links: Soenarjo, sultan Mudaffar Sijah van Ternate, prinses Rini van Ternate, Julie en onbekende dame.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Het zou de laatste keer zijn, dat wij Bob ontmoetten. Weliswaar zijn wij in 1993 nog in Indonesië geweest, maar toen liepen wij elkaar helaas mis. Wij hielden contact door elkaar over en weer kleine attenties toe te sturen. Sophie fungeerde als bezorgster van de pakjes.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">De ventilator van het restaurant was niet in staat de broeierige warmte te verdrijven. In afwachting van ons eten nipten wij aan onze tonic met ijsklontjes en schijfje citroen. Al gauw kwam Sophie bij ons zitten. Zij was net terug uit Solo en vertelde het laatste nieuws,'Eindelijk is ook de Sasono Hondrowino, de eetzaal, herbouwd. Hij is net als de Pendopo Sasono Sewoko prcies hetzelfde ingericht als voor de brand'. Plotseling veranderde zij van onderwerp,'Ik heb wat voor u meegebracht'. Lenig laverend tussen de stoelen en tafels begaf zij zich naar de bar en haalde een pakket uit een kast. Zij kwam bij ons terug met het pakket rustend op beide handpalmen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Ik heb een geschenk van de Sunan voor u meegebracht'. Wij ontdeden het cadeau van het papier.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Sinuhun heeft het persoonlijk voor u ingepakt'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Het was een gebatikte kain. Het doek had geen bepaalde voor - en achterzijde, want beide kanten hadden dezelfde scherpe tekening. De figuren echter waren niet exact gelijk en doods, maar levendig door geringe onderlinge verschillen. Het was duidelijk 'batik tulis', dat wil zeggen met de hand gemaakt.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">'Het komt uit het batik atelier van de kraton', vertelde Sophie. Wij bedankten uitvoerig en hartelijk. Al gauw werd zij weggeroepen. Er waren gasten gekomen met gereserveerde plaatsen.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Wij hoefden niet lang te wachten voordat ons eten werd geserveerd. Ik had een nasi goreng speciaal besteld; op verzoek was het spiegelei in klapperolie gebakken ter verhoging van de nostalgische smaak.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Thuigekomen pakten wij het boek 'Bloemen van het heelal' van Alit Veldhuisen-Djajasoebrata, om te kijken of het patroon van de kain er in afgebeeld was. Inderdaad, het bleek het patroon Sido Mulyo te zijn, hetgeen betekent 'edel streven'.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Maar wat kan je doen met zo een prachtige kain? Verknippen en er een zomerjurk of overhemd van maken. Je kunt zoiets geen heiligschennis noemen maar de term cultuurschennis lijkt hier wel op zijn plaats.</p><p style="margin-bottom: 0cm;">Uiteindelijk besloten wij het aan een museum te schenken.</p><p></p> </div></div>Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-89261908433391065262009-08-25T19:24:00.008+02:002009-12-10T19:03:16.051+01:00Motor-Mailschip Indrapoera<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Pap ging mee naar de rede van Semarang om ons uit te zwaaien. Wij stapten in een klein wiebelend bootje, dat ons bracht naar het grotere KPM vaartuig. Het was ongeveer twaalf uur varen naar Batavia.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Wij logeerden een paar dagen bij tante Wies en oom Broer. In hun kleine woning was het krap en gezellig. Wij aten er sateh van kip, geit, varken en rund. Daarbij dronken wij tjendol en stroop soesoe. Je kunt immers niet weten wanneer je dit allemaal weer krijgt.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De laatste avond bezochten wij een bioscoop en zagen 'Blossoms in the dust'. Het ging over weeskinderen. De film was een eerste klas tranentrekker.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Aan boord van de Indrapoera trof ik een aantal bekenden. Daar was Rudie Muller, een klasgenoot van de HBS, en zijn twee zusters.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Tot mijn verrassing waren ook de heer Tanori en zijn zoon Rudie aan boord. Zoals ik eerder heb verteld had meneer Tanori in het kamp Sorabajan een infectie aan mijn linkerkuit op spectaculaire wijze met succes behandeld.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Rudie werd door een enkele daad onvergetelijk voor zijn kampgenoten. Hij stal een kip uit het dorp waar in ons kamp lag. Het misdrijf bleef helaas niet onopgemerkt. Voor de kip moest natuurlijk flink betaald worden. Rond de heer Tanori en de eigenaar van de kip had zich een grote kring nieuwsgierigen gevormd die met belangstelling de onderhandelingen volgde. Hierbij verbaasde Ruud vriend en vijand door tijdens het loven en bieden gewoon in slaap te vallen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Enkele tientallen jaren later waren Ruud en zijn echtgenote op een Djokja reünie in Utrecht. De onvergetelijke diefstal was natuurlijk één van de gespreksonderwerpen. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Na het verblijf in het kamp waren wij al erg blij, dat wij in Semarang zoveel mochten eten als wij wilden. De overtollige Engelse leger voorraden, zoals 'pilchards in tomato sauce' en 'meat and kidney pie', lieten wij ons goed smaken. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Maar wat wij op de Indrapoera aan voedsel voorgeschoteld kregen was wel de ultieme vervulling van onze wildste fantasieën in de voorbije maanden van honger. Helaas kon Mam er niet van genieten. Zij was vrijwel constant zeeziek. Maud at een keer met smaak een chocolade pudding. Vlak daarop werd zij zeeziek. De rest van haar leven heeft zij geen chocoladepudding meer gegeten.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op het achterdek van de Indrapoera had men een grote slaapzaal gebouwd. Dat werd het verblijf voor de mannen en oudere jongens. Wij sliepen in stapelbedden. Ik weet niet meer hoeveel mannen er verbleven. Misschien wel een tweehonderd of meer.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op het voordek was een zwembad geïmproviseerd. Een houten bak van twee meter hoog en slechts drie meter lang en breed. Erg veel animo om te zwemmen was er niet. Het water was lauw en zout. Bovendien was zo kort na de oorlog lang niet iedereen in het bezit van zwemkleding.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De grote salon was toen in mijn ogen van een paleisachtige afmeting en pracht. Rond de salon liep een 'galerij', die aan de voorzijde met glas was afgeschermd. Daar stond ik bij voorkeur toen het stormde. Het overkwam ons in de Indische Oceaan ten zuiden van India. Het was een fascinerend gezicht zoals de boeg door de hoge golven sneed. Water plensde op het dek.Regenvlagen kletterden tegen de glazen wand. Ik was er niet weg te slaan......tot de gong de passagiers aan tafel noodde. De eetzaal was zeer dun bevolkt. Na het langdurig onvrijwillige dieet in de kamptijd had ik daar geen bezwaar tegen. Er was een grote overmaat aan allerlei heerlijkheden.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Wij deden alleen maar Aden aan. Er werden grote hoeveelheden sigaretten ingeslagen zoals Camel, Simon Arzt en blikjes Players.Het Suezkanaal en het landschap rondom boden een onvergetelijke aanblik: woestijn, kamelen en tentenkampen van Engelse militairen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De golven in de Middellandse Zee waren opvallend kleiner dan die in de Indische Oceaan. Het klimaat was heerlijk. Nauwelijks was Gibraltar gepasseerd of wij voelden een kou, die wij nooit eerder hadden ervaren. In de Golf van Biskaje was het weer vrij rustig.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Dan kwamen wij op die koude mistige avond aan bij Hoek van Holland.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het was <b>Maandag 24 november 1947.</b></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;">
<br /></p><p face="times new roman" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:130%;">Ik ben één van de nazaten Ludwig Doppert. Hij vertrok op 13 juli 1786 uit Amsterdam met het zeilschip Maria. Hij kwam in Batavia aan op<span style="font-weight: bold;"> 12 mei 1787.</span>
<br /></span> </p> <p face="times new roman" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-family: times new roman;"><span style="font-size:130%;"><span style="font-weight: normal;">Literatuur: Indrapoera. Een schip van naam, Frans Luidinga en Nico Guns, Van Soeren en Co, 2001, ISBN 90 6881 097 9 </span></span> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-73513100828762894262009-08-18T18:49:00.003+02:002009-09-01T18:40:10.679+02:00Naar Holland<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> Het einde van de 'Eerste Politionele Actie' viel toevallig samen met het begin van het nieuwe schooljaar. Nog maar enkele weken bezochten wij de HBS voordat wij ons gereed maakten om naar Holland te vertrekken. Onder wij versta ik Mam, Maud en ik. Jan was al in Maart afgereisd. Het was de bedoeling, dat Mam een jaar bij ons zou blijven. De overtocht was primitief maar kosteloos. Pap had vanwege zijn dienstjaren nog recht op verlof naar Holland voor echtgenote en minderjarige kinderen. Het moet voor Pap en Mam niet makkelijk zijn geweest. Na een door oorlog en revolutie gedwongen scheiding van vijf jaar waren zij nog maar net zes maanden weer bij elkaar. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Holland was voor ons geen vreemd land. Wij kenden het zelfs erg goed, althans in theorie. Op school kregen wij behalve in 'Indische' ook zeer gedegen les 'Vaderlandse' geschiedenis. Wij leerden wie Jacoba van Beieren en Floris V waren. Het zijn personen, die in de wereldgeschiedenis wellicht niet eens in een voetnoot worden vermeld. Ons werd heel gedetailleerd de aardrijkskunde van Indië en die van Nederland bijgebracht. Als kinderen van de Lagere School konden wij op blinde kaarten Bagansiapiapi, Valkenburg, Kendal, Oude Pekela, Singaradja en Dieren aanwijzen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op de verjaardag van koningin Wilhelmina zongen wij als schoolkinderen diverse Vaderlandse liederen waarvan de inhoudelijke betekenis ons soms ontging. Ondanks mijn heel vals klinkende zangstem zong ik luid en enthousiast, 'Wien Neerlands bloed door d'aderen vloeit.......van vreemde smetten vrij.....' En dat terwijl mijn bloed louter uit vreemde smetten was samengesteld. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Wij stelden ons Nederland voor als een geweldig land met een superieure technologie en beschaving.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> -------</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Noot. Nog maar net in Holland aangekomen voelde ik mij gevangen in dikke winterkleren en een chronische verkoudheid.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Ik had niet kunnen vermoeden, dat ik zo terug zou verlangen naar de brandende zon en die troebele lichtgroene soep, waarmee het zwembad in Semarang was gevuld. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Drie en dertig jaar later waren Julie en ik met vakantie in Indonesië. Op een keer zat ik in een badjai. Het is een driewielige taxi, die met luid knetterende motor en omgeven door benzinedamp zijn komst kenbaar maakt. Het maakt de claxon tot een overbodig accessoire. De chauffeur nam de kortste route. Hij koos daarvoor een ongeplaveide weg dwars door een stads kampong van Jakarta. Ondanks motorlawaai, uitlaatstank, stofwolken en de brandende zon genoot ik van de taxirit. Dit was mijn thuis. Maar opvoeding en traditie hadden mij zodanig beïnvloed dat ik mij zelf had veroordeeld tot het wonen in de welvaartsstaat, waar nu mijn huis staat. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p face="times new roman" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-family: times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-family: times new roman;"> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-32236568317419624602009-08-08T18:59:00.006+02:002009-09-01T18:42:07.488+02:00Kanons en Kanonnen<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Een torpedojager van de Koninklijke Marine had positie genomen op de rede van Semarang. Met zijn kanons bestookte hij de stellingen van het Republikeinse leger.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het geluid van elk schot weerkaatste tegen de hoogte van Tjandi. Je hoorde 'dàm-dàm' en vervolgens klonk ver weg de inslag 'blàdàr'.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Twee neven van mij, de broers Chris en John Beem, dienden bij de marine. Of zij zich toen op dat schip bevonden weet ik niet. Ik heb het later niet aan hen gevraagd; vergeten.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Dàm -------- Whààrr ------- Blàdàr.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> Je hoorde geen echo van het schot, maar wel het geluid van het voorbij suizen van de granaat 'whààrr' boven de HBS. Dan kwam 'blàdàr, het geluid van de inslag, die hemelsbreed nauwelijks tien kilometer verwijderd was van de school.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Intussen gingen wij in de klas gewoon door met ons werk:</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Eén van de hoeken van een parallellogram is 100º -'dàm'- hoe groot -'whààrr'- zijn de andere -'blàdàr'- hoeken?</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het waren de kanonnen van Henk Beems batterij, die zich lieten horen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Toen niet lang daarna Henk bij ons langs kwam, vroeg ik hem of hij het schieten niet kon beperken tot onze school pauzes.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het ging niet goed met de politieke situatie. Op zekere dag gaf de Nederlandse regering het sein tot het uitvoeren van politionele acties tegen de Republik Indonesia. Achteraf beschouwd lijkt het alsof men met de uitvoering van de oorlogshandelingen gewacht had tot de evacuatie van alle Nederlandse burgers naar veilig Nederlands grondgebied was voltooid. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> Deze acties vielen samen met de grote vakantie. Dat kwam ons kinderen dus bar slecht uit. Er werd een avondklok ingesteld. Ook 's morgens was een rit naar de stad een stuk lastiger. Er reden heel weinig militaire voertuigen, waarmee je kon liften naar de stad.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Noot. Het meervoud van kanon is bij de zeemacht kanons en bij de landmacht kanonnen.</span></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-73744757038775684642009-08-02T19:21:00.003+02:002009-09-01T18:49:15.109+02:00Sine Nomine<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } -- </style> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Hoewel er geen Latijn werd onderwezen had men lang geleden, ver voor de oorlog, de Semarangse HBS vereniging Sine Nomine gedoopt. Niemand van de hogere klassen was bereid om de 'eerste klassers' te vertellen wat de naam betekende. Na veel gezeur kreeg je het te weten van bijvoorbeeld een oudere broer of zus. 'Het betekent 'Zonder Naam', werd dan korzelig geantwoord. En dan geloofde je het nog niet. Wie had deze intellectueel klinkende maar fantasieloze naam verzonnen?</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Maud ontdekte op deze naoorlogse HBS onvermoede kwaliteiten bij haarzelf. Het leren op school ging haar onverwacht makkelijk af. ' Ik weet nu pas hoe je moet studeren. Als ik het toen geweten had, dan was ik niet in de eerste klas van de HBS in Djokja blijven zitten. Het was niet de dagelijkse treinreis die mijn leerprestaties door vermoeidheid hadden beïnvloed. Ik heb gewoon medelijden met mijzelf als ik er aan terug denk. Ik was toen eigenlijk te jong en te speels voor de HBS,' verzuchtte Maud.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Zij kwam inderdaad met een erg goed schoolrapport thuis. Ik vroeg haar, of zij later niet verder wilde studeren. Daar bleek zij echter te weinig ambitie voor te hebben.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het onderwijs op de naoorlogse HBS was, als ik het mij goed herinner, geheel of vrijwel kosteloos. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">In elke klas zaten kinderen van uiteenlopende leeftijden. Als je voor de oorlog bijvoorbeeld in de vijfde klas van de Lagere School zat dan kon je binnen enkele maanden de leerstof inhalen, waardoor je al gauw in de zevende klas kon komen.Dan waren er kinderen, die zoals Maud door oorlog en revolutie hun schoolopleiding in 1942 hadden moeten onderbreken en deze pas in 1947 konden vervolgen. Vijf jaar middelbare school was moeilijk in luttele maanden in te halen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De klassen hadden verschillende 'versnellingen', die werden aangegeven door accenten zoals 2a', 2a'' en 2a'''. Hoe meer accenten, hoe korter je er over deed om je de leerstof eigen te maken. De leraren 'hadden geen kind' aan ons. Wij deden vrijwel zonder uitzondering ons best om de verloren tijd in te halen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Opmerkelijk was de raciale samenstelling van de leerlingen. Deze bestond overwegend uit Hollandse, Indo Europese en Chinese kinderen. De laatsten waren in de meerderheid. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Opvallend was de vrijwel totale afwezigheid van de autochtone leerlingen. Wellicht zaten zij op Indonesische scholen aan de andere zijde van de demarcatie lijn.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Ik deelde de schoolbank met de uitzondering. Dat was Wim Tomasoa, een Indonesische jongen uit de Molukken met een Hollandse opvoeding.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> De Chinezen waren ongetwijfeld de ijverigste leerlingen. Gemiddeld leverden zij de beste schoolprestaties. Ik trof één van mijn klasgenoten in een toko, een eenvoudig winkeltje. Er was geen afscheiding van glas of steen tussen de toko en de straat. Vanachter de uitgestalde koopwaar reikte hij het gevraagde artikel aan de klant op straat. Hij verkocht snoep, koekjes, gedroogde vis en allerlei andere zaken, terwijl hij daarnaast zijn huiswerk maakte. Hij was de beste leerling van de klas op één na. Het puntentotaal op mijn rapport was één hoger dan de zijne. Dat kwam door mijn acht voor Nederlands. Eigenlijk was het geen eerlijke vergelijking. Het hogere cijfer dankte ik aan de voertaal Nederlands waarmee ik was grootgebracht. Bovendien moest hij naast studeren ook nog werken.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Veel leden van het onderwijzend personeel hadden in Japanse gevangenschap gezeten en nog maar net bekomen van de ontberingen. Bovendien waren sommigen 'onbevoegd'. Maar allen deden hun best om ons zo goed mogelijk de nodige kennis bij te brengen. Er was een schrijnend tekort aan studieboeken. De leraren schreven eigenhandig de leerstof, waarna ze deze aan ons dicteerden. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op de heuvels van Tjandi waaide altijd een verkoelende bries. Het was er daarom wat aangenamer dan in de vochtig warme laagvlakte van Semarang waar de HBS stond. Het leek of de schoolbus dagelijks een broeikas in reed.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Nog maar net uit het kamp en nog niet gewend aan benauwende kledingvoorschriften, die aan een leven in vrijheid verbonden waren deed ik iets wat als ongepast werd beschouwd. De regentijd ging geleidelijk over in de droge moesson. Het was windstil, warm en vochtig. Tijdens de tekenles voelde ik straaltjes transpiratie over mijn rug en borst kriebelen. Ik knoopte mijn blouse los ter bevordering van de verdamping van het zweet. Ik hoopte daarmee een temperatuurdaling van mijn lichaamsoppervlak te bewerkstelligen. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De teken lerares keek lief glimlachend mijn richting uit. Zij keek naar mij! Ik schrok me rot. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Dat was echt ongewoon. Na vergeefse pogingen mij de tekenkunst bij te brengen had nog nooit een leerkracht zo vriendelijk naar mij gekeken. Ik voelde mij er zeer ongemakkelijk onder. </span></p> <p face="times new roman" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:130%;">Nog steeds aanlokkelijk kijkend gaf zij mij een beurt. De vraag had iets te maken met perspectief en een verdwijnpunt aan de horizon. Ondanks mijn verwarring gaf ik het juiste antwoord. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-family: times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op mijn rapport gaf zij mij een zeven. De enige zeven voor tekenen die ik ooit in mijn leven gekregen had. Gewoonlijk werden mijn prestaties gewaardeerd met een vier.</span></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-68037645604863159302009-07-25T14:13:00.005+02:002009-09-01T18:58:39.358+02:00Mini Militair Tehuis<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"> <span style="font-size:130%;">In 1944 werden de provincies Zeeland, Noord Brabant en Limburg door de geallieerden bevrijd van de Duitse bezetters. De bevrijding van de Noordelijke provincies volgde in 1945. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">In de weer onder Nederlands gezag geplaatste provincies werden vrijwilligers geworven om de strijd aan te gaan tegen de Duitsers en/of de Japanners.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De regimenten Stoottroepen en II-13 RI waren voor een groot deel geformeerd uit Limburgse mannen. Kort na de voltooïng van hun militaire opleiding capituleerde eerst Duitsland en drie maanden later Japan.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het kwam de Nederlandse regering goed uit, dat zij zo gauw na WO II kon beschikken over goed getrainde militairen. In Nederlands Indië namelijk hadden de Indonesiërs zich onafhankelijk van Nederland verklaard en de Republik Indonesia uitgeroepen. De Nederlandse regering echter vond de tijd nog niet rijp om de Indische kolonie volledige onafhankelijkheid te verlenen. Nederland had enorm veel in Indië geïnvesteerd en dat kapitaal wilde men niet zonder slag of stoot prijsgeven. Het ging dus plat gezegd gewoon om de centen dat er een koloniale oorlog uitbrak tegen de opstandige Indonesiërs. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Het is opmerkelijk dat niet slechts ideële motieven maar in hoge mate ook economische overwegingen een grote rol spelen bij het ontbranden van een vrijheidsoorlog.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De regimenten Stoottroepen en II-13 RI werden gelegerd in Semarang. Middels een advertentie deed het stadsbestuur een beroep op de bevolking om gastvrijheid te betonen aan deze militairen die zo ver van huis hun plicht deden. Er werd op grote schaal aan deze oproep gehoor gegeven. Inderdaad was er weliswaar een groot officieel Militair Tehuis, maar een bezoek aan een 'mini militair tehuis' bij gewone burgers was veel gezelliger. Het gaf de soldaat een zeker thuisgevoel. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Een geregelde gast was bij ons Wim van G. Hij was een Limburgse mijnwerker, die als sergeant bij de Stoottroepen diende. Hij was getrouwd geweest met een knappe vrouw met lang blond haar. Op zekere dag ontdekte Wim, dat zijn vrouw overspel pleegde met een Duitse soldaat. De vijand!</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">'Ik greep haar bij de haren en sleurde haar het huis uit.'</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Hij had nu een relatie met een lief en fatsoenlijk meisje. Pleuni heette zij. Het weerhield hem er niet van om met zijn blikken veel aandacht aan Maud te schenken. Als hij bleef eten lette hij goed op hoe wij ons bestek hanteerden. Wim was erg leergierig. In 1948 waren Mam. Maud, Jan en ik in Holland. Wim was inmiddels gedemobiliseerd en werkte in de haven van Rotterdam. Wij hebben hem en Pleuni nog opgezocht.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">In Semarang had Wim zich tot taak gesteld om ook andere soldaten kennis te laten maken met ons gezin. Zij werden door hem zorgvuldig geselecteerd. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Eén van hen was vrachtwagen chauffeur van beroep. Hij kreeg een keer van de Duitsers de opdracht om Joodse kinderen van Frankrijk te transporteren naar de gaskamers in Duitsland. 'In mijn herinnering heb ik urenlang achter het stuur gehuild. Ik kon niets doen. Het transport werd begeleid door Duitse soldaten.'</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Onder de naar Indië uitgezonden Nederlandse soldaten waren echter ook een aantal die in het Duitse leger bij de beruchte SS gediend hadden. Een tatouage op de arm verried hun oorlogsverleden. Zij werden geschuwd als de pest.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De visites van de soldaten duurden niet erg lang. Het was nog een flink eind lopen naar de kazerne. Als zij geluk hadden waren Henk of George ook op bezoek. Vanwege hun rang van kapitein hadden zij de beschikking over een jeep en konden zij de andere gasten 'thuis' brengen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Nb. In Holland ontmoette ik nog vaak mannen die in Indië hadden gediend. Zij hadden veel lof over de gastvrijheid van de Indische families. Hun dochters waren vol gratie en konden onbeschrijfelijk goed dansen. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-7672927701508792782.post-10522342513898683632009-07-19T19:34:00.004+02:002009-09-01T19:08:06.109+02:00Hereniging<meta equiv="CONTENT-TYPE" content="text/html; charset=utf-8"><title></title><meta name="GENERATOR" content="OpenOffice.org 3.0 (Win32)"><style type="text/css"> <!-- @page { margin: 2cm } P { margin-bottom: 0.21cm } --> </style> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"></p><p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op Mauds verjaardag, 8 april 1947, stapten Mam en Maud in Djokja op de trein om naar Batavia te worden geëvacueerd. Na enkele dagen bij tante Wies en oom Broer gelogeerd te hebben konden zij, net als eerder Jan en ik, met de boot de reis naar Semarang voortzetten.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">De hereniging met Pap en mij vond plaats in de van Deventerschool. Jammer genoeg ontbraken hierbij Bert, René en Jan. Al waren wij niet bij elkaar, wij bevonden ons allen op Nederlands grondgebied. Veilig en wel? Nee, niet echt. Bert en René zaten nog in militaire dienst en de koloniale oorlog was bij lange na nog niet voorbij.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Maud en ik hadden een welhaast vergeten prettig gevoel om met beide ouders onder één dak te wonen. In letterlijke zin werd het dak van de van Deventerschool al ras vervangen door een andere. Reeds na twee weken konden wij een echt huis betrekken. Het had een terras waar het 's avonds onder een uitbundige sterrenhemel en een glas rozenstroop in de hand bijzonder aangenaam toeven was. Er was ook een garage. Bij afwezigheid van een eigen auto werd deze ruimte gepromoveerd tot studeer- en slaapvertrek van de zoon des huizes. Ik dus.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Bij het begin van de Japanse bezetting moesten veel Nederlandse gezinnen huis en haard verlaten als gevolg van internering of vlucht naar een andere stad. Hun huizen werden inclusief het meubilair door de Japanse bezettingsmacht gekonfiskeerd.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">In 1945 moesten de japanners vertrekken als gevolg van de de door hen verloren oorlog. Al deze woningen met hun inrichting kwamen nu onder beheer van de teruggekeerde Nederlandse overheid. Het merendeel van de rechthebbende eigenaren keerden niet meer naar hun huis terug. Zij waren overleden, vertrokken naar Nederland of wachten nog op vertrek in de diverse doorgangskampen in Indië, Singapore of zelfs Ceylon, het huidige Sri Lanka. Dan waren er ook nog de 'blijvers', die elders in Indië werk hadden gevonden en niet meer naar hun huis konden terugkeren.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Pap werkte op een kantoor, waar deze huizen en goederen werden beheerd. Het ons toegewezen huis in Semarang was gemeubileerd met een samenraapsel van diverse stoelen, tafels en kasten. Desondanks werd het door ons ervaren als een geweldige luxe. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op een middag kwam George Cooke plotseling aanwaaien en liep regelrecht naar de keuken, waar Mam aan het kokkerellen was. Hij ging op de keukenvloer 'djongkok'; dat is op zijn Indonesisch hurken met de voeten plat op de grond. Hij maakte het zich gemakkelijk door een 'diengklik' onder zijn zitvlak te schuiven. Een diengklik is een circa twaalf centimeter hoog krukje, dat aan het comfort van de hurk houding een grote bijdrage levert. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> George had de gehele oorlog in Australië doorgebracht en had er als kapitein vlieger in vele missies aanvallen op de Japanse vijand uitgevoerd. Nu was hij commandant van de luchtmacht van Midden-Java. Hij vertelde nooit over hoeveel vliegtuigen hij beschikte. Veel zullen het er niet geweest zijn. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Op een dag kreeg George een wanhopig verzoek van een Nederlandse compagnie soldaten. Zij dreigden omsingeld te worden door eenheden van het Indonesisch leger. Vanwege de politieke besprekingen over een wapenstilstand kreeg hij geen toestemming om luchtsteun te verlenen. Desondanks kon hij aan het verzoek van de in benarde toestand verkerende soldaten tegemoet komen: Op het vliegveld stond een administratief vergeten Japanse 'Kate” voorzien van bommen alsmede een volle brandstoftank. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">
<br /></span> </p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Mam had Henk, de zoon van Mams broer Frits, gevraagd om bij ons een hapje mee te eten. Hij was artillerie kapitein. Zijn batterij stond in het centrum van Semarang opgesteld. Ik meen mij te herinneren, dat het Engelse 25-ponders waren. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;"> 'Ik heb vandaag geen vlees kunnen krijgen. Het is dus een vegetarische maaltijd geworden', verontschuldigde Mam zich.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">'Het geeft helemaal niet tante.' Dat liet hij duidelijk blijken door te smullen van de op Midden-Javaanse wijze bereide sajoer lodeh, tempeh batjem en terik tahoe. Hij had in geen tijden de gerechten gegeten zoals onze oma Naomi het vroeger maakte.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">'Kennen jullie Gertrude Gerritsen', vroeg Henk aan Maud en mij. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">'Nooit van gehoord.'</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">'Maar zij kent jullie wel!' Niet zonder trots vervolgde hij, 'Iedereen weet, dat jullie het erg goed doen op school.' </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">'Hèèè ', zeiden wij in koor. Onze reeds door erfelijkheid verkregen grote ogen namen van verbazing enorme afmetingen aan, waardoor ons gelaat sterk afweek van het toenmalige schoonheidsideaal. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Enkele weken later begrepen Maud en ik hoe wij ongewild met veel succes de indruk van grote intelligentie hadden verworven. </span></p> <p style="margin-bottom: 0cm;font-family:times new roman;"><span style="font-size:130%;">Na het middageten gingen wij ijverig en geconcentreerd zo vlug mogelijk ons huiswerk afmaken. </span></p> <p face="times new roman" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-size:130%;">'s Avonds kwam er vaak bezoek en dan hadden wij daar geen tijd voor. Vaak zagen wij kans om nog voor het avondeten een ommetje te wandelen. Wij verkenden zodoende de buurt en hadden elkaar bovendien na al die jaren veel te vertellen.</span></p> <p style="margin-bottom: 0cm; font-family: times new roman;"><span style="font-size:130%;">Indruk: Die kinderen Doppert doen niks aan hun huiswerk en leveren toch goede prestaties. Conclusie: Zij moeten wel razend knap zijn. </span></p> Louis Dopperthttp://www.blogger.com/profile/05449077064826997645noreply@blogger.com0