Muziek

Een groot oppervlak van oud-Djokjakarta bestond uit wijken, waarvan de huizen waren opgetrokken uit gemetselde stenen en gevlochten bamboe. Deze zogeheten stadskampongs werden doorsneden door geasfalteerde wegen. Hierlangs stonden oude villa's, waardoor de kampongs voor een groot deel aan het zicht werden onttrokken. In de rij bijgebouwen aan de achterzijde van ons huis bevond zich de waterput. Deze was niet overdekt. Met behulp van een ladder tegen de muur kon ik als in vogelvlucht de kampong overzien. De huisjes waren gebouwd rondom een pleintje, waar allerlei evenementen plaatsvonden. Ik zag er hanengevechten, selamatans (rituele maaltijden), een trouwpartij opgeluisterd door een wajangvoorstelling (schimmenspel) met gamelanmuziek. Het orkest speelde gewoonlijk zonder ophouden tot drie uur in de nacht. Het geluid klom over de muur en gleed door de jalouzieën mijn slaapkamer binnen. De muziek was rustgevend als het helder klateren van een waterval. De klanken van de gamelanmuziek hebben zich sindsdien voor altijd in mijn geheugen verankerd.

Mam had zich gemeld bij de COVIM (Commissie voor Organisatie van Vrouwenarbeid In Mobilisatietijd) en kreeg een opleiding als hulpverpleegster. Na jarenlang de builen, schrammen en wonden van haar vijf kinderen verzorgd te hebben was zij een echte ervaringsdeskundige geworden. Het was geen wonder, dat zij zonder moeite met vlag en wimpel slaagde voor haar verpleegstersexamen. Zij droeg vol trots het witte uniform met COVIM-speld.
Pap werd lid van de Stadswacht. Het waren meest mannen van boven de veertg, die hiervan deel uitmaakten. Zij kregen een militair uniform en droegen als wapens een pistool of geweer. Hun taak was het assisteren van de politie bij het handhaven van de orde.

Je zette de stoelen van de voorgalerij aan de kant, rolde het kokostapijt op, nam van Mams toilettafel de roserode bus Mimosa talkpoeder, strooide er wat van op de tegels om de vloer glad te maken en zette tenslotte een plaat op van Victor Sylvester. Met vrienden van school of uit de buurt werd zo een spontaan danspartijtje geboren. Alle soorten dansmuziek waren welkom bij de Indo Europese jongeren. Vrijwel elk stadje had zijn amateur dansorkest of Hawaïan band. Het was een luxe, die men gewoon vond: Levende muziek op je verjaarsfeestje. Dat kwam, omdat je broer, neef of vriend deel uitmaakte van een orkestje. Als je niet beschikte over de juiste connecties dan was je aangewezen op de eigen of geleende 78-toeren platen.
Iedereen was direct razend enthousiast nadat men door de radio 'In the Mood' van Glenn Miller had gehoord. Nog maar een beperkt aantal platen van dit stuk had men geimporteerd. Dank zij een kennis hadden wij er één kunnen kopen. 'In the Mood' schalde meerdere malen per dag door het huis. Ter begeleiding van de muziek drumde ik met penhouders op Paps bureau en sloeg zo nu en dan pèng-pèng op de brievenweger, die als bekken fungeerde.
'In the Mood' was het laatste stuk dansmuziek, dat wij uit de Verenigde Staten ontvingen. Daarna kwam er niets meer.

8 December 1941
Zonder voorafgaande oorlogsverklaring vielen Japanse vliegtuigen de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor op Hawaï aan.
Oorlog.